Жанаттар (лат. Procyon) – жанаттар тұқымдасына жататын жыртқыш сүтқоректі туысы. Солтүстік Америкада кездесетін орташа көлемдегі жабайы сүтқоректі. Ол - дене тұрқы 41-60 (40-70) см, құйрығы 20-40 см,ал салмағы 3,5 - 9 келіге дейін жететін ірі жануар. Денесі және аяқтары қысқа, басы жалпақ, тұмсығы ұзын. Жүні тығыз, ұзын. Жанат әдетте түнде тіршілік етуге бейімделген және қорек талғамайды, яғни аузына түскеннің барлығын талғамай жей береді. Оның азығының шамамен 40%-ын -омыртқасыздар,33%-ын - өсімдік тағамдары және 27%-ын омыртқалылар құрайды.

Жанаттар
Кәдімгі жанат (P. lotor)
Шаянжегіш жанат (P. cancrivorus)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Сүтқоректілер
Сабы: Жыртқыштар
Тұқымдасы: Procyonidae
Тегі: Procyon
Storr, 1780
Үлгілік түрі
Procyon lotor
Линней, 1758
Түрлері

Procyon cancrivorus
Procyon lotor
Procyon pygmaeus

Қосымша ақпарат өңдеу

Сонымен қатар жанат түсті ажырата алмайтын қасиетімен белгілі.Жанаттар әдетте қаңтар мен наурыз аралығында шағылысады.

Жанат Түрлері өңдеу

Қортық жанат - жанат түрлерінің ең кішкентайы. Ол - әлемдегі жойлып бара жатқан ет-қоректі хайуан. Теңіз шаянын жейтін Оңтүстік және Орталық Америка жанаты шаян тектес су жануарларымен және майда балықтармен, т.б қоректенеді. Тресмарайялық жанат Мексиканың батыс жағалауларында кездеседі.Арал тұрғындары тресмарайялық жанаттарды аулаудың алдын алу және оларды қорғау үшін ешқандай жұмыстар жүргізіп жатқан жоқ. Жүзік құйрықты мысық - жанаттың жақын туысы. Солтүстік жанатын тек қана Америкадан кездестіруге болады. Кәдімгі жанат түнде жалғыз тіршілік етеді. Гваделупа жанаты мангр ормандары мен тропикалық ну ормандардағы мекен ету ортасының бұзылуынан зардап шегуде. Барбадос жанатының дене тұрқы кішкентай.Ол Гваделупа жанатына ұқсас.Оның басы сүйегінің терісі өте әдемі, қара сұрғылт түсті. Шаянжегіш жанат (P. cancrivorus) Оңтүстік және Орталық Америкада; шайқағыш жанат Орталық және Солтүстік Америкада таралған. Аралас ормандарды мекендейді. Жылына бір рет түлейді. 2-8 дейін күшіктері болады. Ін қазып, тіршілік етеді. Бағалы терілі аңға жатады.[1]

Жанаттың күшіктері өңдеу

Жанаттар – жалғыз жүретінсжануарлар, олар тек ұрпақ өсіру кезінде ғана бірге тұрады. Олар қаңтар мен наурыз аралығында шағылысады. Ұрғашы жанаттар 60- 73 күндік буаздықтан кейін төрт-бес күшікті дүниеге әкеледі. Туылған күшіктің көздері мен құлақтары жабық болады. Көздері мен құлақтары тек үш аптадан асқан соң ғана ашылады.

Дереккөздер өңдеу

  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған профессор Е. Арын – Павлодар: 2007 - 1028 б. ISBN 9965-08-286-3

2."Жануарлар Энциклопедиясы" - Пенелопа Арлон; Ағылшын тілінен орыс тіліне аударған Мадина Асанова; орыс тілінен қазақ тіліне аударған Абдраим Айгерім Асылханқызы.- Алматы: Алматыкітап, 2012.- 160 б.