Жезқазған кен-металлургия комбинаты

Жезқазған кен-металлургия комбинаты - түсті металлургия кәсіпорны.

  • КСРО Еңбек және Қорғаныс кеңесінің 1925 жылғы 10 маусымдағы қарарымен Атбасар түсті металдар тресі құрамындағы Қарсақбай комбинатына қаратылған Жезқазған кен-металлургия комбинатының құрылысы 1936 жылы басталып, 1940 жылға дейін мардымды жүрмеген. КСРО ХКК мен БК(б)П ОК-нің шешімі бойынша комбинат құрылысын қайта салу және оның 1-кезегін 1940 жылы пайдалануға беру белгіленді.
  • 1943 жылы КСРО Түсті металлургия министрлігінің Жезқазған мыс комбинаты құрылды. Оның құрамында 17 шахта мен 3 ашық жұмыс алаңы, Қарсақбай зауыты мен Байқоңыр көмір ошағы болды.
  • 1954 жылы Жезқазған қаласында Жезқазған мыс байыту №1 фабрикасы салынды,
  • 1962 жылы №2 фабрикамен толықтырылып техника және шаруашылық кешенін құрды.
  • 1958 жылы КСРО Түсті металлургия министрлігінің бұйрығымен Жезқазған кен-металлургия комбинаты болып өзгерді. Оған өндіріс ауданындағы барлық түсті металлургия кәсіпорындары кірді.
  • Дайын өнім шығару мақсатында 1966 жылы Жезқазғанда мыс балқыту зауытының құрылысы басталды.
  • 1971 жылы оның 1-кезегі - электролит өндіретін цех қолданылуға беріліп,
  • 1977 жылы зауыт кешені толығымен салынып бітті. 1995 жылы маусым айында ҚР Үкіметінің шешімімен акционерлік қоғамның басқару құқығы Оңтүстік Кореяның «Самсунг Дойчланд ГМБХ» фирмасына берілді (1977 жылдан «Қазақмыс» корпорациясы).
  • 1995 жылы басында ай сайын орта есеппен 10 мың тоннаға жуық мыс өндірілсе, бір жылдан кейін оның деңгейі 15-18 мың тоннаға дейін көтерілді.
  • 1964 жылы комбинат академик Қаныш Сәтбаев есімімен аталады. Бірақ сол атау ұлы ғалым еңбегіне жолсыз жүрген қастандық салдарынан осы ұжым ғылыми-өндірістік бірлестік аталған кезде түсіп қалғаны да кешегі әміршіл кезеңнің ащы шындығы ғой.
  • 1966 жылы комбинат Ленин орденімен марапатталды.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қаныш Сатпаев. Энциклопедия / Бас редактор Б.Ө.Жақып. — Алматы «Қазақ энциклопедиясы», 2011 жыл. ISBN 9965-893-74-8