Уикипедия

Канада елтаңбасы

Канада елтаңбасы (ағылш. Arms of Canada, фр. Armoiries du Canada), сондай-ақ Канада Патшалық Елтаңбасы деп те аталады (ағылш. Royal Coat of Arms of Canada, фр. Armoiries Royales du Canada)[1][2][3][4][5][6][7][8] немесе ресми түрде Оның Ұлылығы Канаданың Оң Жағындағы Патшайым Елтаңбасы (ағылш. Arms of Her Majesty The Queen in Right of Canada , фр. Armoiries de Sa Majesté la reine du Canada)[9][10][11][12] — Канаданың ресми мемлекеттік рәміздерінің бірі. 1921 жылдан бері Канадалық монархтың және Канаданың ресми елтаңбасы. Ол Ұлыбритания патшалық елтаңбасына өте ұқсас. Жалғыз айырмашылығы, британ нұсқасынан пайда болған элементтерді алмастырған немесе қосылған француз және канадалық элементтер.

Канада елтаңбасы

Негізгі ақпараттар
Иелік етуші

Канада

Бекітілді

21 қараша 1921

Қалқанұстаушылар

Ағылшын арыстаны және шотландтық жалғыз мүйіз

Ұран

«Теңізден теңізге дейін» (лат. «A mari usque ad mare»)

Алғаш рет 1868 жылы Канадалық конфедерацияның елтаңбасы ретінде құрылды және төрт провинцияның елтаңбаларынан тұрды. Канада аумағының кеңеюімен және провинциялардың санының көбеюімен елтаңба күрделене түсті және 1905 жылға қарай ол 9 бөліктен тұрды, бұл оны тым күрделі етті. 1915 жылы мүлдем жаңа елтаңбаны жасау басталды, оны 1921 жылы 15 қарашада V Георг бекітті. 1957 жылы елтаңба аздап өзгертілді, ал 1994 жылы кішігірім түзетулерден кейін елтаңба қазіргі келбетіне ие болды.

Елтаңба эволюциясы өңдеу

Елтаңбаның қазіргі нұсқасының эволюциясы өңдеу

     
1921 1957 1994

Символизм өңдеу

Элемент Сипаттама Сурет
Тәж Елтаңбада Канада монархтарының таққа отыру кезінде қолданылған Әулие Эувард тәжі бейнеленген. Бұл элемент Канаданың басқару жүйесі — конституциялық монархия екенін және тәуелсіз патша немесе патшайым басқаратынын көрсетеді. Бұл тәж стилін II Елизавета қалаған және 1957 жылы жаңартылған.
 
Дулыға үсті әшекей және бурелет Дулыға үсті әшекей Ұлыбритания патшалық елтаңбасына негізделген, үйеңкі жапырағының қосылуымен ерекшеленеді, және Канаданың егемендігін білдіреді.[13] Ол Генерал-губернатордың туында да орналасқан, генерал-губернатор Егеменнің өкілі екенін бейнелейді. Дулыға үсті әшекей қызыл және ақ жібектен жасалған бурелет үстінде тұрған, оң алақанында үйеңкі жапырағын ұстаған алтын тәжді арыстаннан құралған.
 
Дулыға Елтаңбада патшалық дулыға бейнеленген. Бұл алтын торлы, ақ-қызыл шапан жабылған, үйеңкі жапырағы бедерленген дулыға.
 
Қалқан Қалқан бес бөлімге бөлінген. Көрерменнің жоғарғы сол жағында орналасқан бірінші бөлімде үш алтын арыстан бар, I Ричард патшаның басқаруы кезінде олар Англияның символы болған.[14] Екінші бөлімде қызыл арыстан орналасқан, Шотландияның символы ретінде қолданылады. Үшінші бөлімде Ирландия елтаңбасы орналасқан, ал ол елтаңбаның ішінде арфа бейнеленген. Төртінші бөлімде Канададағы Гаспе түбегінде Жак Картье көтерген Францияның ескі туы орналасқан.

Ең астында орналасқан бесінші бөлімде үйеңкі жапырақтарының бұтағы орналасқан. Үйеңкі жапырағы XIX ғасырдан бастап елмен байланыстырылатын канадалық символ.[15] Олар 1834 жылы символ ретінде қолданылуға ұсынылды, 1868 жылы Квебек пен Онтарио елтаңбаларына орналастырылды, Канада туы 1965 жылы жарияланғаннан бастап ол ресми түрде ұлттық эмблема атанды.[16]

 
Таспа Таспада латын тілінде desiderantes meliorem patriam («Отанды көркейтуге ұмтылу») деген жазу орналасқан. Бұл ұран жоғарғы азаматтық марапат — Канада Орденінің ұраны болып табылады. Бұл элемент 1987 жылы премьер-министрдің кеңесімен патшайым қосқан болатын[17] және 1994 жылы ол елтаңбаның жаңа дизайнының элементі ретінде ресми түрде бекітілді.
 
Ұран Латын тіліндегі Канаданың ұраны — A Mari Usque Ad Mare (Теңізден теңізге дейін). Бұл сөйлемді 1921 жылы елтаңбалардың дизайны өзгергенде Джозеф Поуп ұсынған болатын.

2006 жылдың наурыз айында Канаданың үш территорияларының премьер-министрлері Канада жерінің географиясын жақсырақ көрсету үшін бұл ұранды өзгертуге ұсыныс жасады.[18] Себебі, Канаданың Солтүстік Мұзды, Атлант және Тынық мұхиттарында жағалау сызығы бар. Жаңа ұран үшін екі сөйлем: A mari ad mare ad mare (Теңізден теңізге және теңізге дейін) және A mari usque ad maria (Теңізден басқа теңіздерге дейін).[19][20]

 
Қалқанұстаушылар Қалқанды ағылшын арыстаны мен шотланд жалғыз мүйізі ұстап тұр, олар сондай-ақ Ұлыбритания елтаңбасын ұстап тұр. Көрерменнің сол жағында күміс найзаны ұстап тұрған ағылшын арыстаны Патшалық Одақ Туын ұстап тұр. Шотландтық жалғыз мүйіздің алтын мүйізі, алтын жалы, алтын тұяғы бар, ал мойынында кресттер бейнеленген алтын тәж бар. Ол ескі Франция Патшалық Туы ілініп тұрған найза ұстап тұр. Британдық нұсқадан айырмашылығы, арыстан тәж кимеген және көрерменге қарамаған.
 
Негіз Бүкіл елтаңба негізін қалаушы-халықтардың гүлді эмблемаларынан тұратын негізде орналасқан. Тюдорлар Раушаны Англия мен Уэльстің гүлді символы болып табылады, Thistle және Shamrock гүлдері Шотландия мен Ирландияның гүлді символы болып табылады.[21]
 

Тағы қараңыз өңдеу

Дереккөздер өңдеу

  1. ↑ Cook, Sheila-Marie (March 2007). "The Canadian Heraldic Authority – Approvals". Canada Gazette 141 (11): 586. http://publications.gc.ca/gazette/archives/p1/2007/2007-03-17/pdf/g1-14111.pdf. Retrieved 24 February 2015. 
  2. ↑ Department of Canadian Heritage (2016). Canada: Symbols of Canada. Ottawa: Queen's Printer for Canada. http://canada.pch.gc.ca/eng/1444070816842. Retrieved 3 September 2016. 
  3. ↑ Military Police Complaints Commission The Commission > Publications > Outlook With Vision: Annual Report 2001. Queen's Printer for Canada. Тексерілді, 28 маусым 2009.
  4. ↑ Bank of Canada Currency Museum > Learning Centre. Queen's Printer for Canada. Тексерілді, 28 маусым 2009. [dead link]
  5. ↑ Reynolds, Ken. Pro Valore: Canada's Victoria Cross (2 ed.). Ottawa: Queen's Printer for Canada. p. 40. http://www.cmp-cpm.forces.gc.ca/dhh-dhp/pub/boo-bro/vc-cv/doc/vc-cv-eng.pdf. Retrieved 31 July 2009. 
  6. ↑ Department of National Defence Features > 2008 > Modern Canadian Victoria Cross unveiled at Rideau Hall. Queen's Printer for Canada. Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 желтоқсан 2009. Тексерілді, 4 тамыз 2009.
  7. ↑ Bousfield Arthur Fifty Years the Queen — Toronto: Dundurn Press, 2002. — P. 35. — ISBN 1-55002-360-8.
  8. ↑ Citizenship and Immigration Canada Discover Canada — Queen's Printer for Canada, 2009. — P. 38, 61. — ISBN 978-1-100-12739-2.
  9. ↑ The Public Register of Arms, Flags and Badges of Canada, Vol. IV, p. 457. The Canadian Heraldic Authority. Тексерілді, 1 желтоқсан 2011.
  10. ↑ Treasury Board of Canada Secretariat Federal Identity Program. Queen's Printer for Canada. Тексерілді, 4 қазан 2016.
  11. ↑ The Coat of Arms of Canada – A Short History. Royal Heraldry Society of Canada. Тексерілді, 28 маусым 2009.
  12. ↑ Tidridge Nathan Canada's Constitutional Monarchy: An Introduction to Our Form of Government — Toronto: Dundurn Press, 2011. — P. 71. — ISBN 9781459700840.
  13. ↑ Symbols of the Governor General. Rideau Hall. Тексерілді, 21 қараша 2008.
  14. ↑ Royal Arms of Britain. Heraldica.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 6 желтоқсан 2008. Тексерілді, 21 қараша 2008.
  15. ↑ Symbols of Canada. Canadian Heritage (2008). Тексерілді, 20 қараша 2008.
  16. ↑ Ceremonial and Canadian Symbols Promotion – You were asking. Canadian Heritage (24 September 2007). Басты дереккөзінен мұрағатталған 24 қыркүйек 2008. Тексерілді, 21 қараша 2008.
  17. ↑ House of Commons Debates  (ағыл.). Parliament of Canada (5 December 1995). Басты дереккөзінен мұрағатталған 30 қаңтар 2012. Тексерілді, 20 шілде 2009.
  18. ↑ Andrew Chung. Time to herald our northern coast?, The Star (28 October 2007). Тексерілді 21 қарашаның 2008.
  19. ↑ Deveau, Scott. From sea to sea to sea, Theglobeandmail.com (3 September 2006). Тексерілді 21 қарашаның 2008.
  20. ↑ CBC News. 'To sea' or not 'to sea': that is the question, Cbc.ca (10 March 2006). Тексерілді 21 қарашаның 2008.
  21. ↑ Lewis Philippa Dictionary of Ornament — Pantheon, 1986. — ISBN 978-0394509310.

Сыртқы сілтемелер өңдеу

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Royal coat of arms of Canada
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Канада_елтаңбасы&oldid=3093417» бетінен алынған