Конгаз
Конгаз (ғағ. Kongaz; молд. Congaz) — Молдованың оңтүстігіндегі ауыл. Ғағауызстанның Комрат ауданының құрамына кіреді.[1][2]
| Конгаз | |
| ғағ. Kongaz | |
| Әкімшілігі | |
|---|---|
| Ел | |
| Аймағы | |
| Ауданы | |
| Ішкі бөлінісі |
коммуна |
| Тарихы мен географиясы | |
| Координаттары |
46°06′33″ с. е. 28°36′16″ ш. б. / 46.10917° с. е. 28.60444° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°06′33″ с. е. 28°36′16″ ш. б. / 46.10917° с. е. 28.60444° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Құрылған уақыты |
1811 |
| Жер аумағы |
129,8 км² |
| Уақыт белдеуі | |
| Тұрғындары | |
| Тұрғыны |
12 327 адам (2004) |
| Ұлттық құрамы |
96,12% - ғағауыздар, 1,22% - молдовандар, 1,04% - орыстар, |
| Сандық идентификаторлары | |
| Телефон коды |
+373 298 ----- |
| Пошта индексі |
MD-3819 |
| Автомобиль коды |
GE |
Конгаз шекарасы
| |
Сипаттама өңдеу
Конгаз – осы аттас коммунадағы жалғыз ауыл. Ауыл Комраттан 23 км және Кишиневтен 125 км қашықтықта орналасқан.[3] Аймақтың жалпы ауданы 129,8 шаршы метр, бұл ауданының 15,2% құрайды.
Ауыл аумағының ұзындығы 8 шақырымдай. Ауылдың шығыс шетіне тікелей жақын жерде Ялпуг өзені солтүстіктен оңтүстікке ағып жатыр. Елді мекеннің солтүстік-шығыс шетінен 0,2 км қашықтықта Ялпуг өзенінің оң саласы болып табылатын Карсэу өзенінің сағасы орналасқан. Ауыл маңында орналасқан ең ірі су қоймасы ауылдың солтүстік шетінен 400 метр жерде орналасқан Конгаз су қоймасы.[4]
Бұл ауыл Молдовада ғана емес, бүкіл Еуропадағы, тіпті дүние жүзіндегі ең үлкен ауыл. Мұны, Википедия Гиннестің рекордтар кітабына сілтеме жасай отырып, Конгаз халқының саны бойынша Еуропадағы ең үлкен он ауылдың қатарына кіретінін айтқан.[5]
Халқы өңдеу
2004 жылғы халық санағы бойынша ауылда 12327 адам тұрса, оның 50,34%-ы ерлер, 49,66%-ы әйелдер. Халықтың ұлттық құрамы:
- 96,12% - ғағауыздар,
- 1,22% - молдовандар,
- 1,04% - орыстар,
- 0,74% - украиндар,
- 0,50% - бұлғарлар,
- 0,19% - сығандар,
- 0,19% - басқа ұлттар.[6]
Тарихы өңдеу
"Конгаз" атауы осы жердегі бұрынғы татар ауылынан атауынан сақталған. Түрік тілінде "конгаз" "отырған қаз" дегенді білдіреді. Ғағауздардың онда өмір сүргені туралы алғашқы деректер 1793 жылдан басталады.
Алғашқы ағаш шіркеу 1828 жылы салынған. Оның орнына екінші тас шіркеу 1883 жылы салынған. 1912 жылы Конгазда екі кластық министрлік, бір кластық діни мектеп болды. 1847 жылы Конгаз ауылында 186 отбасы болған, жалпы халық саны 1215 адам болған. 1915 жылы 782 шаруашылық, 3128 ер адам және 2906 әйел адам болған.[7]
Экономикасы өңдеу
Конгаз аумағында 300-ге жуық шаруашылық субъектілері, 6 ірі ауылшаруашылық кәсіпорны және 145 шаруа қожалығы, 12 өнеркәсіптік кәсіпорын тіркелген, оның ішінде «Асена Текстиль» ЖШС зауытының филиалы[8], «Текка» ЖШС шарап зауыты,[9] «КСТЕГ» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің шұжық цехы,[10] диірмендер «Велимол Прод» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, «Дермен» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі,[11] «Морой» ЖШС, ИП.Монолов, жиһаз шығаратын «Кариф Мобила» ЖШС, «Магвилд» ЖШС тігін кәсіпорны, май бұрғылау және шағын наубайхана, т.б.бар.
Ауылда 58 сауда кәсіпорны, жиһаз, автобөлшектер, құрылыс материалдары, оргтехника сататын мамандандырылған сауда желісі, 397 сауда орнына арналған базар бар. Тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарының желісі дамыған. 6 құрылыс ұйымы, 3 көлік компаниясы (оның ішінде RG-Cargo халықаралық тасымалдаумен айналысады), коммерциялық банктердің 3 филиалы және сақтандыру ұйымдарының 3 филиалы бар.[12]
Әлеуметтік салалар өңдеу
Конгаз ауылының аумағында әлеуметтік нысандар:[13]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ с.Конгаз https://www.gagauzia.md/ru/ato-gagauziya/naselennyie-punktyi/komratskij-rajon/s.-kongaz.html
- ↑ Конгаз на карте Молдовы, https://tm.maptons.com/3383942
- ↑ Конгаз https://chrontime.com/city-md-Congas
- ↑ Село Конгаз, АТО Гагаузия https://www.komandirovka.ru/cities/kongaz/
- ↑ КОНГАЗ: ЧЕМ ЖИВЁТ САМОЕ БОЛЬШОЕ СЕЛО МОЛДОВЫ https://locals.md/2019/kongaz-chem-zhivyot-samoe-bolshoe-selo-moldovyi/
- ↑ Конгаз, Гагаузия, АТО https://moldovenii.md/ru/city/details/id/1662
- ↑ Село Конгаз (Kongaz) http://klise.ru/index.php/2011-04-02-16-10-13/889-kongaz Мұрағатталған 25 шілденің 2022 жылы.
- ↑ «ОБЪЕМЫ ПРОИЗВОДСТВА СОХРАНЯЮТСЯ». НА ФАБРИКЕ В КОНГАЗЕ ВВЕЛИ ПРОГРАММУ ПОДДЕРЖКИ СОТРУДНИКОВ И ИХ СЕМЕЙ https://www.gagauzinfo.md/top2/66953-obemy-proizvodstva-sohranyayutsya-na-fabrike-v-kongaze-vveli-programmu-podderzhki-sotrudnikov-i-ih-semey.html Мұрағатталған 26 шілденің 2022 жылы.
- ↑ ООО «Текка» https://xn----8sbnadqrtzjid0d5cj.cybo.com/MD-biz/%D0%BE%D0%BE%D0%BE-%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%BA%D0%B0 Мұрағатталған 26 шілденің 2022 жылы.
- ↑ Кстег-Конгаз ООО http://b2bpoisk.ru/%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F/299141
- ↑ "ДЕРМЕН" ООО https://www.furazh.ru/catalogue/show.php?id=7630
- ↑ Конгаз http://travellers.ru/city-kongaz
- ↑ Конгаз https://www.congaz.md/istoriya/
- ↑ Детские дошкольные учреждения Конгазской примэрии http://klise.ru/index.php/2011-06-21-15-24-22/626-2012-03-22-06-33-30(қолжетпейтін сілтеме)
- ↑ Теоретический лицей им. Т. Занет с. Конгаз https://guogagauzii.md/teoreticheskij-litsej-im-t-zanet-s-kongaz
- ↑ Детский лагерь «Костёр» села Конгаз готов к открытию. https://nokta.md/detskij-lager-kostjor-sela-kongaz-g/
- ↑ "Дом культуры" https://allrus.business/org/70218053351/
- ↑ БЛАГОЛЕПИЕ СВЯТО-ТРОИЦКОГО ХРАМА СЕЛА КОНГАЗ https://pravoslavie.md/foto-blagolepie-svyato-troickogo-xrama-sela-kongaz/