Кәмшат

Кәмшат
	;
Амандық күйі
	; Жойылу қаупіндегілер (IUCN)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Хордалылар;
Табы:	Сүтқоректілер;
Сабы:	Жыртқыштар;
Тұқымдасы:	Сусарлар тұқымдасы;
Кіші тұқымдасы:	Сусар;
Тегі:	құндыз;
Түрі:	L. lutra;
Екі-есімді атауы
	Lutra lutra; (Карл Линней, 1758)
	; Ареал

Кәмшат (лат. Lutra lutra) — сусарлар тұқымдасына жататын, терісі өте құнды аң.

Кәмшат Аустралиядан басқа материктің бәрінде кездеседі. Суда жақсы жүзеді, шомылады. Камшаттың негізгі қорегі — балықтар мен бақалар. Кәмшатты кейде қазақша құндыз немесе қама деп те атайды. Мұның бірнеше түрлері бар, олардан жиі кездесетіндері: кәмшат құндызы, өзен кәмшаты.

Қазақстанның орманды, таулы аймақтарында кәдімгі кәмшат және Орта Азия кәмшаты кездеседі. Дене тұрқы 65 — 70, құйрығы 41 — 44 см, салмағы 5 — 8 кг. Кәмшаттың арқасы мен құйрығының түсі жылтыраған қара қоңыр. Бауыры ақшыл, төсі сарғыш қоңыр келеді. Саусақтарының арасы жүзу жарғақтарымен көмкерілген. Қазақстанның оңтүстік-шығысында таралған. Іле өзеніне құятын Шілік, Үсек, Құндызды сияқты таулы өзендерінің сағаларын және Көксу, Қара, Тентек өзендерінің жоғарғы жағалауларын мекендейді. Көбіне шабақтар мен балықтармен қоректенеді. Сондай-ақ, құстарды, сүтқоректілерден — қоян, су тышқаны мен ұсақ кеміргіштерді ұстап жейді. Кәмшат көбіне өзеннің тік жағасынан ін қазып, сонда паналайды. Інінің аузы су астында болады. Жатағын қыста қатпайтын, балығы бар ағын су бойына салады. Жылына 1 рет түлейді. Аналығы 2 — 4 құнай табады. Көп аулануына байланысты саны күрт азайып кеткен. Осы кезде тек кәдімгі кәмшатты ғана аулауға рұқсат етіледі. Орта Азия кәмшатыы өте сирек кездесетін болғандықтан Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген. Бұл аң Кирсанов қорықшасында арнайы қорғалып, өсіріледі. Жылына 100 — 150 кәмшат елтірісі дайындалады (2004).^[2]^[3]

Дереккөздер өңдеу

↑ Ruiz-Olmo, J., Loy, A., Cianfrani, C., Yoxon, P., Yoxon, G., de Silva, P.K., Roos, A., Bisther, M., Hajkova, P. & Zemanova, B. (2008). Lutra lutra. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 21 наурыз 2009. Database entry includes justification for why this species is near threatened
↑ “Балалар Энциклопедиясы”, V-том
↑ Т. Мұсақұлов, Орысша-қазақша түсіндірмелі биологиялық сөздік, І-том. Қазақ мемлекет баспасы, Алматы — 1959

Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.

[iucn-1] Ruiz-Olmo, J., Loy, A., Cianfrani, C., Yoxon, P., Yoxon, G., de Silva, P.K., Roos, A., Bisther, M., Hajkova, P. & Zemanova, B. (2008). Lutra lutra. In: IUCN 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 21 наурыз 2009. Database entry includes justification for why this species is near threatened

[2] “Балалар Энциклопедиясы”, V-том

[3] Т. Мұсақұлов, Орысша-қазақша түсіндірмелі биологиялық сөздік, І-том. Қазақ мемлекет баспасы, Алматы — 1959

[1]

[2]

[3]