Лад

дыбыс қатарындағы дыбыстардың өзара қарым-қатынас жүйесі

Лад - дыбыс қатарындағы дыбыстардың өзара қарым-қатынас жүйесі. Лад дыбыстарының басқышты жүйемен орналасуы оның гаммасын құрайды. Лад жүйесіндегі әрбір басқыштың сапа жағынан бір-бірінен айырмашылығы болады. Әр басқыш өзіне тән ладтық функция атқарады. Ол басқыштардың ауысу (тұрақсыздан - тұрақтыға) қасиетіне негізделген. Бұл заңдылық дыбыс акустикасына, психол., физиол. себептерге, адамның музыканы қабылдау ерекшелігіне, логик. жүйемен ұғынуына тәуелді болады. Басқыш тұрақты тоника деп аталып, ол Ладтың музыкадағы ролі оның мажорлық және минорлық сипатына байланысты. Музыкада бірнеше лад жүйелері бар. Олар тарихи түрде дамып отырады. Әр халықтың музыка мәдениетіне Ладтың жалпыға ортақ қасиеттері болумен қатар, оның өзіндік нақышы мен ұлттық бояуы қалыптасады. Қазақ музыкасында пентатоник., диатоник. және күрделі Лад жүйелері кездеседі.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8