Маусым (жыл мезгілі)

Маусым, мезгіл — әр түрлі сипаты бар жыл бөліктері. Астрономиялық маусымдар көктем, жаз, күз және қыс болып бөлінеді. Климатология мен синоптикада олар атмосфералық процестер комплекстерінің ауысуы бойынша бөлінеді. Мұндай бөліну өрбір ендіктер мен физикогеографиялың жағдайларда әр түрлі болады. Муссонды ыетың облыстар екі маусымға ғана болінеді: құрғақ және ылғалды. Фенологияда Европаның орта ендігі сегіз маусымға бөлінеді: 1) аласапыран (өсімдіктің жандана бастауы); 2) ерте көктем (жапырақтардың пайда болуы, жемісті ағаштар мен шиебұталарының гүлденуіне дейін); 3) жазғытұрым (малина мен күздік қара бидайдың гүлденуіне дейін); 4) жаз басы (шалғындардың гүлденуі, алғашқы шиелердің пісе бастаған кезі); 5) жаз ортасы — шілде (алғашқы жемістердің пісуі мен егін жинау кезеңі — жапырақтардың сарғая бастаған уақыты); 6) қоңыр күз (кеш пісетін жемістер ніскен, жапырақтарға күзгі түс еніп, жапыраңтардың алғашқы түсе бастайтын кезі); 7) суық күз (ағаш жапырақтарының түгелдей түсе бастаған, шөпті әсімдіктердің өсуі тоқтағанға дейінгі уақыт); 8) қыс — өсімдіктердің өсуі тоқтайтын кез. Әр жыл сайын фенологиялық мезгілдің календарлы мерзімі өзгеріп отырады.

Дереккөздер

• Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.