Меңғали Шаймарданұлы Мусин

Меңғали Шаймарданұлы Мусин (1927-2011), журналист, жазушы-өлкетанушы.

Меңғали Шаймарданұлы Мусин
Меңғали
Туған күні

Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value).

Қайтыс болған күні

Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value).

Ұлты

Қазақ

Әкесі

Шаймардан


Меңғали Шаймарданұлы 1927 жылдың тамыз айында Катонқарағай ауданы (бұрынғы Үлкен Нарын ауд.), Нұғыман ауылында дүниеге келген. Жазушы өз бабалары жайлы: «алғашқы Жоғарғы Ертіс ауданына қоныстанушылар менің үшінші атамның, яғни Дінмұхаммед Шәрәпидің басшылығымен қоныстанған»,- дейді. Бұл аңыз М.Мусиннің «Волга впадает в Иртыш» романында жазылған.

1931 жылдың басында Меңғали Шаймарданұлының ата-анасы қазақ-орыс аралас елді мекеніне, яғни Күршім ауданына көшіп барады. Жазушы мүлдем орыс тілін білмегендіктен, ал қазақ тілі татар тіліне ұқсас болғандықтан Меңғалиды ата-анасы Құмашқын (қазіргі Күршім) қазақ мектебіне оқуға берген. «Орыс тілінде білімін 17 жасымда әскер қатарына шақырылғанда ғана арттырдым, ал қазақ тілін үйге қайтқанда ғана үйрендім»,- дейді Меңғали Шаймарданұлы. Екі кластық қазақ мектебін бітірген соң, Казнаковка, Самар аудандарындағы орыс мектебіне түсіп, төрт класты аяқтайды. Аттестатты Үлкен Нарын ауданындағы Жұлдыз орта мектебінен алды. Алғаш рет Меңғали Шаймарданұлы әдеби шығармалармен айналысуды қазақ тіліндегі шығармалардан бастап, сол бойынша күнделік жүргізе бастады. Ал 16 жасында «Жамбыл», «Партизандар» атты поэмалары жарық көрді. Бұл шығармалары жазушының жеке мұрағатында сақталған.

М.Мусин аудандық «Сталинский путь» газетінде екі жыл жұмыс атқарып, кейін «Знамя Коммунизма» (қазіргі «Рудный Алтай») газетіне ауысады. Содан бері басылымнан қол үзген жоқ, нәтижесінде елу жылдан астам журналистік тәжірибесі жинақталды. 1964 жылы жоғарғы партия мектебінің журналистика бөлімін тәмамдаған. Зейнеткерлікке «Рудный Алтай» газетінен шықты, оның Риддер қаласындағы меншікті тілшісі болды. Осында қызмет істеген жылдарда П.Бажов атындағы сыйлықтың лауреаты болды. 1995 жылы ұлтаралық Қытай радиосының әдеби сыйлығының лауреаты атанды. Бұл сайыс Жеңістің елу жылдығына орай өткізілген. М.Мусиннің шығармалары мәскеулік, республикалық басылымдарда басылды. «И любовь твоя и боль» атты повестер жинағы, «Қырғын», «С Катонских гор, с берегов Нарыма», «Түнекте тұншыққандар» атты кітаптары жарық көрген.

Москва қаласында жоғарғы партия мектебін бітірген. 50 жылдық жұмыс өтілі бар кәсіби журналист. Көптеген орталық, аймақтық, облыстық, аудандық баспасөз беттерінде, «Огонек», «Жұлдыз», «Простор» журналдарында, халықаралық «Феникс» журналында, сонымен қатар дерекке негізделген жинақтарда еңбектері жарияланды.

«Люди щедрого сердца» (1964), «Любовь таоя и боль» (1979), «Унесенные в небытие» (1997), «Репортаж XX века» (1999), «Почтовый ящик 15», «Волга впадает в Иртыш» (2003), «Дети Каратая» атты кітаптары әртүрлі деңгейдегі баспалардан басылып шықты.

Дереккөздер өңдеу


1. Шығыс Қазақстан облысы мәдениеті кітабы, АТАМҰРА