Михаил Антонович Усов

Михаи́л Анто́нович У́сов (8 (ақпанның 20-сы) 1883, Каинск — шілденің 26-сы 1939, Белокуриха, Алтай өлкесі) — орыс геологы, КСРО Ғылымдар академиясының академигі (1939, сібірліктердің арасынан шыққан ең алғашқы академик).

Михаил Усов — Владимира Обручевтың шәкірті, оның 1906 және 1909 жылдары өткізген Жоңғария экспедициясына қатысқан. Усов Франца Левинсона-Лессинтен де тәлім алған. 1908 жылы Томск технологииялық институтын бітірген, 1913 жылы диссертация қорғап, ТТИ профессоры, 1920 жылы геология кафедрасының меңгерушісі болды. Сонымен бірге ол 1921 — 1930 жылдары Геология комитетінің Сібір бөлімін басқарды. 1938-1939 жылдары Бүкілодақтық ғылыми-зерттеу геологиялық институтын (ВСЕГЕИ) басқарды. Осы кездері қазақтың болашақ көрнекті ғалымы Қаныш Сатпаев оның қолынан тәлім алды.

Усов Сібірдің және Қытай мен Моңғолияның онымен жапсарлас жатқан аудандарының геологиялық құрылысын зерттеді, Кузнецк Алатауы мен Забайкальенің алтынды аймақтарының экспертизасын өткізді. Усов эндогенді кен түзілудің жер қыртысындағы плутондық және вулкандық үрдістермен байланыстарын анықтады.

Михаил Усовтың Кузбасстың көмірлі аймақтарының геологиялық құрылымы туралы еңбектерінің Ресей үшін маңызы өте зор. Солардың арқасында Кузбасстағы көмір қорларының көлемі және оны өнеркәсіптік өндірумен болатындығы анықталды.

Усовтың атымен Томскіде көше аталған, ТПУ-дың геологиялық корпусының алдында оның бюсті орнатылған.

Еңбектері

• «Фазы эффузивов», 1924
• «Фации и фазы интрузивов», 1925
• «Фазы и циклы тектогенеза Западно-Сибирского края», 1936

1960 жылы Алматыдағы «Ғылым» баспасынан «Основные идеи М.А. Усова в геологии» атты жинақ жарыққа шықты.