Орта Азия әскери округі

Орта Азия әскери округі^[1],1926 жылы 4 маусымда құрылған. 1918 жылы 4 мамырда Түркістан әскери округі құрылып, 1919 жылы 11 тамызда ол Түркістан майданы болып өзгертілді.

Толығырақ өңдеу

Азамат соғысы аяқталғаннан кейін Түркістан майданы Орта Азия ^[2] әскери округі болып өзгерді. Округ құрамына қазіргі Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан республикаларының аумағы кірді. Оның құрамалары 1930 жылға дейін аумақтағы шекаралық соғыс қимылдарына тартылды. Округ жауынгерлері әскери тапсырмаларды орындаумен қатар халық шаруашылығын қалпына келтіру жұмыстарына да белсене қатысты.2-дүниежүзүлік соғыс жылдарында округте жасақталған дивизиялар мен бөлімдер майданда ерлікпен шайқасып, даңққа бөленді. Қазақстан аумағында 12 атқыштар және 4 атты әскер дивизиялары, 7 атқыштар бригадасы, 50-ге жуық жеке полктер мен батальондар құрылды. Қазақстандық 492 жауынгерге Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Майданға кадрлар даярлауда округ аумағында орналасқан 30-дан аса әскери училещелер мен курстар үлкен үлес қосты. Сонымен қатар округ жауынгерлері аумағы және мемлекеттік шекараның қауіпсіздігін қамтамасыз етті. Соғыстан кейін КСРО Қорғаныс Халық комиссариатының бұйрығымен 1945 жылы 9 шілдеде Орта Азия әскери округінің аумағында екі әскери округ (Дала және Түркістан) құрылды. Дала әскери округіне қазіргі Қазақстан Республикасының аумағы (бұған Ақтөбе,Гурьев және Батыс Қазақстан облыстары енбеді) кірді. Орта Алматы ^[3] қаласы болды. Ал Түркістан әскери округі қазіргі Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан республикаларының аумағын қамтыды. Штабы Ташкент қаласында болды. 1946 жылы ақпанда екі әскери округ қосылып, Түркістан әскери округіне бірікті. 1969 жылы 30 мамырда Орта Азия әскери округі қайта құрылғанға дейін Қазақстан аумағы Түркістан әскери округіне қарады. 1979 жылы Ауғанстанға кіргізілген кеңес әскерлерінің шектеулі контингентінде Орта Азия әскери округінің бөлімдері де болып, округтің жалпы әскери бөлімдерінен басқа, 4 авиация және жеке автомобиль батальоны жіберілді. Ауған соғысында Кеңес Одағының Батыры атанған 86 жауынгердің 11-і қазақстандықтар. Олар негізінен республиканың әскери комиссариаттарынан шақырылғандар немесе Алматы жоғары жалпы әскери командалық уч-щесін бітіргендер. 1989 жылы Орта Азия әскери округі таратылып, әскерлері мен аумағы Түркістан әскери округінің ^[4] құрамына қосылды.

Басқарушылары өңдеу

Қазақстан Республикасы тәуелсіздігін жариялағаннан кейін ел аумағында орналасқан әскерлер еліміздің Қарулы Күштерінің негізін құрады. Орта Азия әскери округін әр жылдары К.А. Авксентьевский, П.Е. Дыбенко, М.Д. Великанов, И.К. Грязнов, А.Д. Локтионов, Л.Г. Петровский, И.Р. Апанасенко, С.Г. Трофименко, П.С. Курбаткин, М.Ф. Липатов, Н.Г. Лященко, П.Г. Лушев, Д.Т. Язов, В.Н. Лобов, А.В. Ковтунов басқарды. 1975 жылы Орта Азия әскери округі Қызыл Ту орденімен марапатталды.

Сілтемелер өңдеу

Дереккөздер өңдеу

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, 10 том
↑ Краснознаменный Туркестанский, М., 1976
↑ Тасболатов А., Аманжолов К., Қазақстанның әскери тарихы, А., 1998
↑ Военная энциклопедия Казахстана, т. 2, А., 2005

[1] «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, 10 том

[2] Краснознаменный Туркестанский, М., 1976

[3] Тасболатов А., Аманжолов К., Қазақстанның әскери тарихы, А., 1998

[4] Военная энциклопедия Казахстана, т. 2, А., 2005

[1]

[2]

[3]

[4]