Рагнар Фриш
Рагнар Антон Киттил Фриш (3 наурыз 1895 жыл, Осло, Норвегия - 31 қаңтар 1973 жыл, Осло ), норвег экономисті. 1969 жылы бірінші рет Экономика саласында Нобель сыйлығы берілді, атап айтқанда эконометрика ғылымын негізін салғаны үшін алды.
| Рагнар Антон Киттил Фриш | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны | |
| Несімен белгілі | |
| Марапаттары | |
Өмірбаяны өңдеу
Рагнар Фриш орта мектепті бітірген соң әкесінің зергерлік бизнесінде шәкірті ретінде өзінің кәсіби өмірін бастады. Ұсталық белгісін жеткенге дейін Осло университетінде қысқа әрі жеңіл экономика бөлімінде оқуын жалғастырды. 1919 жылы, университет экономика магистрі дипломын алды. Келесі жылы әкесінің серіктес ретінде фирмасында шеберлік атағын алды. 1920-1923 жылдары Осло университетінен экономика және математика зерттеулері стипендиясы үшін Франция мен Англияға аттанды. 1923 жылы маңызды академиялық мансабы басталды және 1925 жылы Осло университетінен математика статистика докторы атанды. Академиялық мансабы үшін Америка Құрама Штаттарына 1927 жылы Рокфеллер стипендияна аттанды. 1931 жылы ол университет Осло қаласында профессор атанды. 1932 жылы Рокфеллер қаржыландыруымен сол университетте экономика институтын құрды және ғылыми-зерттеу мекемесінің бірінші директоры болып тағайындалды. Бұл қызметі зейнеткерлікке шыққанға дейін жалғасын тапты.
Зерттеулері өңдеу
Фриш экономиканың қазіргі заманғы ғылым ретінде пайда болуында негіз қалаушылардың бірі деп айтуға болады. Математикалық экономика саласындағы біраз жеке өте құнды іргелі үлес қосты және жаңа экономикалық ұғымдарға арнайы аттар берді. 1926 жылы Фриш тұтыну нео-вальрас математикалық базасының теориясын ұсынды. 1965 жылы өндіріс теориясын тұжырымдады. 1927 жылы уақыттар сериясымен жұмыс істеді, 1934 жылдан сызықтық регрессияның талдауы туралы 1930 жылы, Фриш Эконометрика қоғамын (Эконометрика органы) құрды және осы мекеменің Эконометрика журналының редакторы ретінде 20 жыл жұмыс жасады. Макроэкономикадағы осы атаудың терминін 1933 жылы Фриш берді. 1933 жылы оның импульс-тарату бизнес циклдары бойынша жұмыстары экономикалық ауытқудың Жаңа Классикалық бизнес циклдар теориясы үшін негіз болды. Фриш қазіргі заманғы әлеуметтік есепке алуды жетекші рөл ойнайды және экономикадағы жоспарлауда эконометрикалық модельдеуді мемлекетке ұсынуда рөлі өте үлкен. 1993 жылы, Фредерик Уомен бірге белгілі Фриша-Уо, теоремасын анықтады.