Рижа Дүсіпова

Рижа Дүсіпова (1932, Гурьев облысы, Новобогат ауданы, Жанбай ауылы — 6 қаңтар 2011, Атырау) — Физика және математика пәнінің мұғалімі, Қазақ ССР Халық ағарту ісінің Үздігі [1]

Рижа Дүсіпова
Туған күні

1932 (1932)

Туған жері

Жанбай ауылы, Новобогат ауданы, Гурьев облысы

Қайтыс болған күні

6 қаңтар 2011 (2011-01-06)

Қайтыс болған жері

Атырау, Қазақстан

Азаматтығы

 КСРО
 Қазақ КСР
 Қазақстан

Жұбайы

Охас Қасанов

Марапаттары мен сыйлықтары

Өмірбаяны өңдеу

Дүсіпова Рижа 1932 (болжам бойынша) жылы Гурьев облысы Новобогат ауданы, Жанбай ауылында дүниеге келген. Беріш руының тумасы, тармағы Құлкеш, Кіші жүз.

Ол еңбек жылдарында өзінің бар күш-жігерін, білімі мен білігін жас ұрпақтың саналы да сапалы білім алуы мен тәрбиесіне арнады. Ұлы Отан соғысы кезінде тылда еңбек еткен. Бүкіл өмірін педагогика саласына арнап, орта мектепте математика пәнінің оқытушысы ретінде математика және физика пәнінен сабақ берді, жәнеде оқушылар үшін математика үйірмелерін ашып әрбір сабаққа арнайы дидактикалық материалдармен көрнекі құралдар дайындап дәріс берді. Балалардың математикамен шахматқа деген сүйіспеншілігін оятқан. Шамамен 40 жыл үздіксіз еңбек еткен, ұстаздық қызметінде талай мәрте білім бөлімдерінің, мектеп әкімшіліктерінің, қоғамдық ұйымдардың Құрмет грамоталары және алғыстарымен марапатталып, еңбегі «Қазақ КСР халық ағарту ісінің озық қызметкері» төс белгісі және «Еңбек ардагері», «Ұлы Жеңістің 65 жылдығы» мерекелік медальдерімен, 70 жасқа толуына орай облыс әкімінің алғыс хатымен ерекшеленді. Қоғамдық қызметпен айналысып, мектептің бастауыш партия ұйымы болды. Фотосуреті қалалық құрмет тақтасында орын алған. [2]

Мансап жолы өңдеу

1949 жылы Қазақ Қыздар педагогикалық институтына түсіп (ЖенПИ), сол институтты 1953 жылы математика пәнінің мұғалімі мамандығы бойынша бітірді.

1953. Институтты аяқтағаннан кейін Гурьев облысы, Қызылқоға ауданы, Қарабау селосында қызмет жолын бастады.

1955-1961. Гурьев қаласында №11 Орджоникидзе атындағы орта мектепте математика және физика мұғалімі.

1961-1965. Жолдасының қызметін басқа ауданға ауысуына байланысты, Гурьев облысы, Шевченковский ауданының Киров атындағы орта мектепте мұғалімі.

1961 жылдан бастап КПСС мүшесі

1965-1988. Гурьев қаласында №8 орта мектебінде математика және физика мұғалімі.

Жеке өмірі мен отбасы өңдеу

Әкесі - Дүсіп Әбикеров (1893-1979), өте білімді, өз уақытында беделді адам болған. Ол Орпа медресесінде діни білім алған. Балаларын жоғары білім алу үшін бар күшін салған. Дүсіптің бірінші әйелі Зира Оразақ кызы. Ол 1946 жылы дүниеден өткен, 1950 жылы екінші әйелі Нұржамал Нығмет кызымен (1908-1999) отау құрған. Отбасында қыздары Наху (-1945), Жария (1927-2011), Мубарак (1929-2011), Рижа (1932-2011), Нәсіп (1934-2003) және ұлдары Әліп (1936-2004), Әрші (1938-1952) тәрбиелеп өсірген.

Күйеуі – Охас Қасанов (1932-1978), әділет кеңесшісі, тергеу бөлімінің бастығы, Гурьев облысының прокуроры. 17 ақпан 1953 жылы бір- бірін Алматыда институтта оқып жүргеннен білетін Қасанов Оқас есімді жас прокурормен жанұя құрады. Оқас та Алматының Мемлекеттік заң институтын 1953 жылы бітіргесін жас маман ретінде Қызылқоға ауданының Карабау поселкесіне жолдама алып келген болатын.

Балалар: Амандос (1957), Аманбай (1959), София (1964) және Ілияс (1968)

Жолдасының ерте өмірден өтуіне қарамастан балаларын бағып әрқайсысына Алма-Атадан және Мәскеуден жоғары білім алуына тырысты, жас отбасылардың қалыптасуына көмектесіп немере тәрбиелеген. Еңбекке баулып үлкендермен кішілерге қамқор болуға жәнеде ұқыпты болуға үйреткен. Орта ұлы Аманбайдың ұсынысы бойынша жаңа 2000 жылды БАӘ Дубайда қарсы алып, келесі жылды үлкен ұлы Амандостың шақыруы бойынша Ұлыбританияда Лондонда қарсы алды. Ал 2002 жылы 70-жылдық мерейтойын кең көлемде Атырауда атап өтті. Сол кезеңде обылыстық газет журналдарда және теледидарда сол кісінің өмір жолы туралы арнайы басылымдар шығарылды. Облыс әкімінің атынан естелік медалі грамотасымен марапатталды. Өзінің өмір жолындағы қиын-қыстау заманда, соғыстан кейіңгі қалпына келтіру кезеңіндегі қиыншылықа қарамастан қызықты және бақытты өмір кешкен. Төрт баласынан 12 немере,екі шөбере көрген. [3]

Марапаттары өңдеу

Қазақ КСР Халық ағарту ісінің Үздігі (1981)

Еңбек ардагері медалі (1982)

Ескерткіш грамотасы Атырау облысы әкімінің атынаң алғыс хат (2002)

"1941-1945 Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске 65 жыл" мерейтойлық медалі (2010)

Дереккөздер өңдеу

  1. Тұщыкұдык ауылы шежіресі, Алматы 2014, 184 бет. ISBN 978-601-7174-37-8
  2. Әбіл Сейтім. "Ұлағатты Ұстаз, қажырлы Ана, бақытты Әже"/ Атырау, 30 наурыз 2002
  3. Әбілхан Төлууішов. "Ғибратты ғұмыр". Рижа Дүсіпқызынын еске алу кітабы. Атырау, Ақ Жайық 2012