Рәбиға Сәтіғалиқызы Сыздық
Рәбиға Сәтіғалиқызы Сыздық (1924 жылғы 17 тамызда Ақтөбе облысы Ойыл ауылында туған – 2020 жылғы 4 шілдеде Алматы қаласында қайтыс болған) – филология ғылымдарының докторы (1972), профессор (1989). Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі (2003), Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген ғылым қайраткері (1989), Сәтіғали Құтқожиннің қызы.
| Рәбиға Ғалиқызы Сыздықова | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Ақтөбе облысы, Ойыл қалашығы |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері |
Алматы |
| Азаматтығы |
Қазақстан |
| Ғылыми аясы |
лингвистика |
| Жұмыс орны |
А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты |
| Ғылыми дәрежесі |
филология ғылымдарының докторы |
| Ғылыми атағы |
Академик, профессор |
| Альма-матер |
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті |
Өмірбаяны өңдеу
| Жыл | Оқиға |
|---|---|
| 1940 жылы | Ақтөбедегі (Темір қаласы) педагогикалық училищені бітірген |
| 1947 жылы | Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтын (қазіргі Қазақ ұлттық педагогикалық университеті) бітірген |
| 1951 жылы | Абай атындағы Қазақ педагогикалық институттың аспирантурасын бітірген |
| 1940 – 1994 жылы | мектепте мұғалім, педучилищеде оқытушы, “Мектеп” (қазіргі “Рауан”) баспасында редактор, редакция меңгерушісі |
| 1961 – 1967 жылы | А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтында қазақ тілі тарихы мен диалектологиясы бөлімнің меңгерушісі |
| 1980 – 1994 жылы | А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтында тіл мәдениеті бөлімнің меңгерушісі |
| 1994 жылдан | құрметті демалыста |
Зерттеулер өңдеу
Сыздық Рәбиға "Абай қара сөздерінің негізгі морфологиялық ерекшеліктері" (1959) тақырыбында кандидаттық, Сыздық Рәбиға “Абай шығармаларының тілі” (1972) тақырыбында докторлық диссертация қорғаған. Ғылыми-зерттеу еңбектері қазақ әдеби тілінің тарихы, Абайдың поэтикалық тілі, қазақ тілінің поэтикасы, XV – XIX ғасырлардағы ақын-жыраулар тілі, ортағасырлық жазба ескерткіштер тілінің тарихы мен лексика-грамматикалық құрылымы, текстологиясы, тарихи лексика, лингвостилистика, тіл мәдениеті, орфография, жазу теориясы, ахметтану, лингводидактика салаларына арналған.
Марапаттар өңдеу
“Қазақ әдеби тілінің тарихы” монографиясы үшін Ш.Уәлиханов атындағы сыйлығы (1995), Абайдың шығармалық мұрасын зерттеген еңбектер топтамасы үшін ҚР Мемлекеттік сыйлығын (1996) алған. “Құрмет белгісі” (1971), “Парасат” (2004) ордендерімен, бірнеше медальдармен марапатталған.
Шығармалары өңдеу
- Қазақ тілі орфографиясы мен пунктуациясы жайында анықтағыш, А., 1959, 1996;
- Сөздер сөйлейді, А., 1980, 1994, 2004;
- Сөз сазы, А., 1983;
- А.Байтұрсынов, А., 1990;
- Қазақ әдеби тілінің тарихы, А., 1993, 2004;
- Абайдың сөз өрнегі, А., 1995, 2004;
- Сөз құдіреті, А., 1997;
- Қазақ тілінің анықтағышы, Аст., 2000;
- Тілдік норма және оның қалыптасуы, Аст., 2001;
- Абай және қазақтың ұлттық әдеби тілі, А., 2004;
- Қ.А. Иасауи “Хикметтерінің” тілі, А., 2004.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VIII том