Сирек металдар[1] — табиғатта аз, шашыранды әрі өндірілуі қиын металдар тобы.
- Физика-химиялық қасиеттерінің, өндіру технологиясының ұқсастығына, тағы басқа ерекшеліктеріне қарай сирек металдар жеңіл, баяу балқитын, шашыранды, жерде сирек кездесетін және радиоактивті түрлерге бөлінеді.
- Жеңіл сирек металдарға литий, рубидий, цезий және бериллий жатады.
- Бұлардың тығыздығы 0,54 — 1,87 г/см3 аралығында, химиялық активтілігі жоғары.
- Сипаттамалары мен өндіру тәсілдері бойынша жеңіл түсті металдарға ұқсас.
- Баяу балқитын сирек металдарға кейбір ауыспалы металдар (титан, цирконий, гафний) жатады.
- Бұлардың балқу t жоғары (мысалы, титан 1670С-та, вольфрам 3410С-та балқиды).
- Шашыранды сирек металдар (галий, индий, таллий, германий, селен, теллур, рений) көбінесе басқа элементтер минералдарының құрамындағы қоспалар ретінде кездеседі.
- Жерде сирек кездесетін сирек металдар (скандий, натрий, лантан және лантаноидтар) химиялық қасиеттерінің ұқсастығымен сипатталады.
- Радиоактивті сирек металдарға франций, радий, актиний, торий, уран, плутоний және басқа да трансурандық элементтер мен полоний, технеций жатады.
- Сирек металдар кентас концентратынан тікелей қорытылмай, таза химиялық қосындыларды тотықсыздандыру арқылы кешенді түрде өндіріледі.
Дереккөздер
өңдеу
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология—
Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
