Сәдібек Түгел
Сәдібек Түгел (23 ақпан 1955, Ұлан ауданы, Абай облысы) — қазақ жазушысы, публицист, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі, Астана қаласының тұңғыш баспасөз хатшысы, Ұлттық Ат спорты Федерациясының президенті, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Ол 2019 жылғы Қазақстандағы президент сайлауына Ұлы дала қырандары республикалық қоғамдық әлеуметтік-мәдени қозғалысының атынан қатысты.
| Сәдібек Түгел | |
_(cropped).jpg) Сәдібек Түгел, 2019 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Амангелді, Ұлан ауданы, Шығыс Қазақстан облысы, Қазақ КСР, КСРО (қазіргі Абай облысы, Қазақстан) |
| Ұлты | |
| Мансабы |
жазушы, публицист |
Өмірбаяны өңдеу
Сәдібек Түгел 1955 жылдың 23-ші ақпанында Шығыс Қазақстан облысының Ұлан ауданының Аманкелді ауылында дүниеге келді.
Қызметтері өңдеу
Сәдібек Түгел Шымқора ауылындағы Жамбыл орта мектебін 1972 жылы бітіріп, сол жылы Қазақ Мемлекеттік Университетінің журналистика факультетіне оқуға түсті. 1980 жылы Әль-Фараби атындағы Қазақ Мемлекеттік Университетінен жоғары білімді «журналист» деген мамандық алды.
1973 жылы мамыр айында Кеңес әскері қатарына шақырылды. Әскери міндетін Кеңес әскерінің Қарулы Күштерінің Шығыс Германиядағы тобында атқарды. Еңбек жолын қарапайым жұмысшыдан бастады. Екі жыл Алматы қаласындағы мақта-мата иіру фабрикасында слесарь болып жұмыс істеді. 1977–1978 жылдары аудандық «Өркен-Расцвет» газетінде аудармашы, 1979 жылдары Ұлан аудандық атқару комитетінің ұйымдастыру бөлімінің нұсқаушысы, 1979-1984 жылдары аудандық комсомол комитетінің 1-ші хатшысы, 1984-1988 жылдары аудандық партия комитетінің ұйымдастыру бөлімінің меңгерушісі болып қызмет істеді.
1988-1990 жылдары Жоғары партия мектебінде екі жыл күндізгі бөлімінде оқып, «саясаттанушы», «социолог» деген мамандықтарға ие болды. 1990-1992 жылдары аудандық бақылау комитетінің төрағасы және басқа да жауапты қызметтерде болды. 1992-1994 жылдары «Ұлан Таңы – Уланские Зори» газетінің бас редакторы болып жұмыс істеді. 1994-1998 жылға дейін Алматы қаласында «Қазақстан Теледидары мен Радиосы» корпорациясында жауапты қызметтерді атқарды.
1998 жылдың басында Астананың тұңғыш баспасөз хатшысы болып тағайындалды.
Сәдібек Түгелдің тікелей атсалысуымен Астананың баспасөзінің іргетасы салынды. Көптеген жаңа Бұқаралық Ақпарат Құралдары құрылды, астаналық ақпарат кеңістігі қалыптасты. Сәдібек Түгел Астана қаласының Халықаралық Баспасөз Орталығын ашып, 1000-нан астам баспасөз маслихаттарын, брифингтер, кеңестер және қызықты кездесулер өткізді.
Саясаттанушы ретінде 2001 жылдан 2002 жылға дейін Республикалық Халықтық-патриоттық «Менің Қазақстаным» қозғалысының төрағасы болды. 2002 жылдан 2004 жылға дейін Халықаралық Баспасөз Орталығының басшысы болып жұмыс істеді.
2004 жылдан 2005 жылдар арасында Қазақстан Республикасы Парламент Сенатының бөлім меңгерушісі болды.
2004 жылдан бері Қазақстан Республикасы Ұлттық Спорт Түрлері қауымдастығының 1-ші вице-президенті, Ұлттық Ат Спорты Федерациясының президенті. Ұлы Даланың атақты тұлпары Құлагерге ескерткіш салу идеясының авторы әрі негізгі ұйымдастырушысы. Қазір ол достарымен бірлесіп, дүниежүзінде теңдесі жоқ «Ұлы Дала Даңқы» мұражайын салуда. Сәдібек Түгел Астанаға арналған «Астана қаһармандары» – «Первопроходцы Астаны» атты жобаның авторы.
Астана радиосы ұйымдастырған үлкен акцияда «Астананың 10 жылдығының қаһарманы» атағына ие болды. Ол ҚР Жазушылар Одағы, ҚР Журналистер Одағының мүшесі, ҚР Гуманитарлық Ғылымдар Академиясының Академигі. Шығыс Қазақстан облысы Ұлан ауданының Құрметті азаматы. ҚР-ның мәдениет қайраткері, ҚР-ның еңбек сіңірген жаттықтырушысы.
2003–2005 жылдары Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының бұқаралық ақпаратпен байланыс бөлімінің меңгерушісі болып қызмет еткен.
2019 жылғы президент сайлауы өңдеу
2019 жылдың 22 сәуірінде Сәдібек Түгел сол жылдың президент сайлауына «Ұлы Дала Қырандары» атынан президенттікке үміткер екенін жариялады.[1] Ол — қатысуын жариялаған үміткерлдерің тұңғышы еді. 2019 жылдың 3 мамырында 122 мыңнан астам қол жинап, Орталық сайлау комиссиясымен тіркелді.
Түгел қазақ тілін сақтау, әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғау, сондай-ақ қазақтың дәстүрлі құндылықтарын сақтау және насихаттау сияқты мәселелер бойынша үгіт жүргізді. 2019 жылдың 3 маусымында Түгел қазақ әйелдерінің шетелдіктерге тұрмысқа шығуына тыйым салуды ұсынды.[2] Түгел небәрі 0,92 пайыз дауыс жинап, сайлауда соңғы орынға ие болды.[3]
Шығармалары өңдеу
Әңгімелері газет, журналдарда жарияланып тұрады. «Қайдасың, қазағымның қазанаты» деректі повесінің, «Асыл жиреннің киесі» әңгімелер жинағының авторы.
Шығыс Қазақстан өнер мұражайының негізгі әдеби қорында автордың «Қайдасың, қазағымның қазанаты», «Көк күмбезді Астана» атты кітаптары сақтаулы.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Сади-Бек Тугель первым из кандидатов в президенты сдал документы в ЦИК informburo.kz
- ↑ Президенттікке үміткер Сәдібек Түгел қазақ қыздарының шетелдіктерге тұрмысқа шығуына қарсы шықты almaty.tv 03.06.2019
- ↑ Сообщение об итогах внеочередных выборов Президента Республики Казахстан, состоявшихся 9 июня 2019 года election.gov.kz. 10.06.2019
- http://old.qamshy.kz/?p=19759 Мұрағатталған 16 қаңтардың 2017 жылы.
1. Шығыс Қазақстан облысы мәдениеті кітабы, АТАМҰРА