Украин тілі

	Украин тілі
Өз атауы:	українська мова
Айтылуы:	[ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔʋɐ]
Ресми күйі:	Украина; Қырым Республикасы; Транснистрия; Мойындалған, ресми емес тіл; Беларусь; Босния және Герцеговина; Хорватия; Чехия; Мажарстан; Молдова; Польша; Румыния; Сербия; Словакия
Реттейтін мекеме:	Украина Ұлттық ғылымдар академиясы
Сөйлеушілер саны:	40 миллион адам (2000)
Рейтинг:	22
Күйі:	қауіпсіз
Классификация
Санаты:	Еуразия тілдері
	Үнді-Еуропа әулеті Балтық-славян тармағы Славян тобы Шығыс славян топ тармағы; туыстас тілдері: орыс, беларус, русин тілдері
Жазуы:	Кириллица (Украин әліпбиі)
Тіл коды
МЕСТ 7.75–97:	укр 720
ISO 639-1:	uk
ISO 639-2:	ukr
ISO 639-3:	ukr
	Тағы қараңыз: Жоба:Лингвистика

Украин тілі (українська мова)^{[~ 1]}^[1] — славян тілдерінің бірі, украиндардың ұлттық тілі. Шығыс славян тілдер тобына біріктірілген беларус және орыс тілдеріне жақын. Негізінен Украина аумағында, онымен қоса Ресей, Беларусь, Қазақстан, Польша, Словакия, Румыния, Молдова, Сербия, Мажарстан және Канада, АҚШ, Аргентина, Аустралия және басқа елдердегі эмигранттардың ұрпақтары арасында таралған^[2]^[3]^[4]. Украинаның мемлекеттік тілі болып табылады^[5].

Украин тілі

Әліпбиі өңдеу

Толық мақаласы: Украин әліпбиі

Аа	Бб	Вв	Гг	Ґґ	Дд	Ее	Єє	Жж
Зз	Ии	Іі	Її	Йй	Кк	Лл	Мм	Нн
Оо	Пп	Рр	Сс	Тт	Уу	Фф	Хх	Цц
Чч	Шш	Щщ	Ьь	Юю	Яя

Тарихы өңдеу

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Қазіргі қолданысы өңдеу

Верховина маңындағы Иван Яковлевич Франко музейі

Украин тілінде жазылған метродағы ақпараттық тақта (Киев, Украина)

Ұзақ уақытқа созылған құлдыраудан кейін украин тілінің қолданылуы өсіп келеді. Дүние жүзінде елу миллионға жуық этникалық украиндар болса да, оның ішінде 2001-ші жылы Украинада 37,5 миллион (сол кездегі жалпы халықтың 77,8%-ы), украин тілі негізінен Украинаның батысы мен орталық бөлігінде кең таралған. Киев тұрғындары украин және орыс тілдерінде де сөйлейді, алайда бұрын бұл қала негізінен орыстілді болатын.

2022-ші жылдың тамызында рейтинг тобының Украинадағы сауалнамасы 85%-ы үйде украин немесе украин және орыс тілдерін және 51%-ы тек украин тілінде сөйлейтінін көрсетті.^[6]

Дереккөздер өңдеу

Деректер өңдеу

↑ ХХ ғасырдың басына дейін украин тілінің «кіші орыс диалектісі» және «кіші орыс тілі» сияқты атаулары қолданылды; сонымен қатар, ХХ ғасырдың басына дейін Батыс Украинада өз тіліне қатысты атау сақталды — «орыс» (руський); XIX ғасырдың кейбір ғылыми еңбектеріне тән «оңтүстік орыс тілі» термині де белгілі.

Дереккөздер өңдеу

↑ Жовтобрюх, Молдован, 2005
↑ Русанівський В. М.. Українська мова // (Тексерілді 18 мамырдың 2013)
↑ Пилинский Н. Н. Украинский язык
↑ Жовтобрюх, Молдован, 2005
↑ Украина конституциясы // 10-шы мақала
↑ Rating Group Сімнадцяте загальнонаціональне опитування: Ідентичність. Патріотизм. Цінності (17-18 серпня 2022) (укр.) (23.8.2022).

[1] ХХ ғасырдың басына дейін украин тілінің «кіші орыс диалектісі» және «кіші орыс тілі» сияқты атаулары қолданылды; сонымен қатар, ХХ ғасырдың басына дейін Батыс Украинада өз тіліне қатысты атау сақталды — «орыс» (руський); XIX ғасырдың кейбір ғылыми еңбектеріне тән «оңтүстік орыс тілі» термині де белгілі.

[Жовтобрюх,_Молдован—2005——513-2] Жовтобрюх, Молдован, 2005

[Українська_енциклопедія._Українська_мова-3] Русанівський В. М.. Українська мова // (Тексерілді 18 мамырдың 2013)

[ЛЭС._Украинский_язык-4] Пилинский Н. Н. Украинский язык

[Жовтобрюх,_Молдован—2005——513—515-5] Жовтобрюх, Молдован, 2005

[6] Украина конституциясы // 10-шы мақала

[7] Rating Group Сімнадцяте загальнонаціональне опитування: Ідентичність. Патріотизм. Цінності (17-18 серпня 2022) (укр.) (23.8.2022).

[~ 1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]