Филантроп

Филантроп (гр. φιλέω, «жақсы көру, ұнату» және ἄνθρωπος, «адам» деген мағына береді) — мұқтаж жандарға (жеке тұлғалар, ұйымдар мемлекеттік институттарға, мемлекеттерге) материалдық көмек көрсетуге бағытталған іс-әрекетті ұйымдастырушы. Филантропия — адамдарды сүю, адамгершілік деген мағынаны білдіреді.

Терминнің пайда болуы

"Филонтропия" ұғымы грек тілінен аударғанда адам сүйгіштік деп аударылады. б.з.б. V ғасырда ол ұғым тек діни қайырымдылық деп танылса, кейін б.з. IV ғасырында адамдар арасындағы адамгершілік, адамға деген махаббат деген ұғымға ие болды. Жаңа заман тоғысында бұл ұғым Францияда кеңінен тарала бастады, кейін біздің сөздік құрамымызға да дәл осы елден келді. алғашқы рет "филантропия" сөзі Эсхилдің "Бұғауланған Прометей" шығармасында адамдарға ауыр күнде келген құдайдың көмегін атаған.

Атақты филантроптар

• Арасту Яр Джунг — үнді дәрігері, атақты филантроп, Хайдарабад сұлтандығындағы кедей халықты тегін емдеген. Әр түрлі көмек түрімен айналысқан.
• Тереза Ана — 45 жылдан астам уақыт бойы мұқтаж жандарға, кедей адамдарға, жетім балаларға қызмет етіп, көмек қолын созған. Өмірінің соңғы жылдары 123 мемлекеттің 630 өкілдіктерінде жұмыс атқарған. Кейіннен Калькутталық Тереза атағын алған.
• Ф. П. Гааз — Мәскеу түрмелерінің бас комитеті, әрі бас дәрігері. Бар өмірін абақталғандардың өмірін жеңілдетумен айналысқан. Ол абақталғандардың өмірін жақсарту мақсатында көп еңбек еткен. Ол абақтыға жабылған қарт адамдармен ауру адамдарды кісендеуден босатуды ұсынған. Темір шыбыққа байланған 12 айдалған адамды Сібірге айдауға шек қойды. Абақталған әйел адамдардың шашын сыпырып тастауға бөгет қойды. Оның ұсынысымен түрмеде аурухана, мектеп ашылды. Ол әрдайым мұқтаж жандарға көмек қолын созған. Оның бар жиған тергені қайырылымдылыққа жұмсалды.
• Степан Федак — 1921 жылы Львов қаласында украиндық тұтқындарға көмек көрсету үшін Қалалық Комитетін құрған. Көпшілік Поднепровье эмигранттарына көмек көрсеткен.
• Павел Третьяков — көптеген қайырылымдылық шараларына ат салысқан. Орыс-түрік соғысына қатысқан, кейіннен қайтыс болған адамдардың отбасына көмек ретінде ақша жіберіп отырған. Третьяков Шәкірткоммерциялық оқу орындарында жүріп отырды. Өзінің соңғы өсиетінде ол саңырау адамдар училищесіне көп мөлшерде төлем ақы қалдырып кетті. 150 бала оқитын мектепке Третьяков үлкен бағы бар үй сатып берді.
• Билл Гейтс — Microsoft компаниясының негізін салушы. Әлемдегі ең үлкен Билл және Мелинда Гейтс қайырымдылық қорының негізін қалаған. Бұл қор: деңсаулық сақтау, білім беру, ЖИТС-қа қарсы күресу жұмыстарына көмек көрсетіп отырады. Гейтстердің айтуы бойынша олар өмірден өткен соң олардың барлық жинаған қаражаттары қайрымдылық қорына түгелдей тек 50 жылдан соң өтеді. Айта кететін жай, Forbes журналының 2014 жылғы басылымы бір ғана Гейтстің әл-ауқатын 80 млрд. $ деп бағалаған.
• Майкл Джексон — "Әлемдік мәдениетке қосқан үлесі үшін" марапатталған еді. Ол 39 қайырымдылық қорымен қарым-қатынас жасап барлығына жүз миллион доллардан аса қаражат бөлген. өзінің жеке қайырымдылық қорын Heal the World ашқан.
• Евангелис Заппас — 1859 жылы алғашқы болып, әрі өзінің қаражатына ең алғашқы жаңа заманның олимпиада ойындарын өткізген.
• Джон Рокфеллер — Рокфелл орталығын салуға және БҰҰ ғимаратын салуға 9 млн. доллармен көмек көрсеткен.
• Тим Минчин — австралиялық әзілкеш, әнші, музыкант.
• Уитни Хьюстон — әлемдік танымал әнші, актриса. 1989 жылы "Уитни Хьюстон Балалар фонды" ашқан. 1992 жылы өзінің тойына келген бар адамдарға қымбат сыйлықтардың орнына сол ақшаның бәрін WHFC(The Whitney Houston Foundation For Children) аударуын сұраған.

Қазақстандық филантроптар

• Айдын Рақымбаев — Қазақстандағы ең ауқатты 50 адамдарың тізіміне кіреді. «BI Group» құрылыс компаниясының бас директоры, автошабандоз, "Ана үйі" қайырымдылық фондын құруды бастаған. "Ана үйі" қазргі таңдағы үлкен мәселені, яғни ата-анасының қалауынсыз дүниеге келген сәбилерге, жас қыздарға медициналық, психологиялық көмек көрсетумен айналысады
• Аружан Саин — тележүргізуші, продюсер, «Қайырымдылық Үйі" фондының негізін салушы. Бұл фонд ерекше аурумен ауыратын балаларға, онымен қоса ДЦП ауруымен ауыратын балаларға көмек көрсетеді.
• Асель Тасмағамбетова — "Сәби" қайырымдылық қорының жетекшісі.
• Бауыржан Оспанов — ZHERSU компаниясының бас директоры, негізін салушы.
• Сара Назарбаева — Қазақстанның бірінші ханымы. "Бөбек" қайырымдылық қорының негізін салушы. Ұйым- ата-ана мейірімінен айырылған балаларға, оларға түрлі көмек беріп, материалдық, психологиялық жағынан көмек көрсетуді қолға алған.
• Асхат Мұрзабаев — программист, жас миллионер. Жас филантроп 2 миллион доллар көлеміндегі қаражатты ракпен күресу мақсатында құрылған медициналық орталыққа жұмсаған.
• Лазарев Павлович — «ҚазЦинк» ЖШС атқарушы директоры. 1,6 млрд. теңге көлемінде «Haileybury Astana», комплексті даму орталығы «Сары-Арқа» (7,3 млрд теңге), бала-бақша «Балапан» (1,2 млрд теңге), Зыряновсктағы «Үміт Үйі» , Риддердегі «Солнышко» балалар үйіне көп көмек көрсетті.