ХШЖК №11 «Металлургия» павильоны

«Металлургия» павильоны — 1949-1954 жылдары Қазақ КСР экспозициясы үшін салынған ХШЖК он бірінші павильоны. 1964 жылдан бастап «Металлургия» салалық көрмесіне қайта жаңартылды. Қазіргі қайта құрудан кейін Қазақстанның ұлттық павильонына айналады.

«Металлургия» павильоны
«Қазақ КСР» павильоны
Павильон 2018 жылы, ғимараттың бастапқы келбетін қалпына келтіруге бағытталған жөндеу кезінде
Павильон 2018 жылы, ғимараттың бастапқы келбетін қалпына келтіруге бағытталған жөндеу кезінде
Жалпы мәлімет
Статусы

Федерациялық маңызы бар Ресей Федерациясы халықтары мәдени мұрасының нысаны.
Рег.№771711212950006
(ММНБМТ). Нысана №7710437013

Сәулет стилі

кеңестік сәулеттік модернизм және сталиндік сәулет

Орналасуы

Мәскеу

Мекен жайы

Мир даңғылы, 119 үй, 11 құрылыс

Мемлекет

 КСРО

Құрылысы басталды

1949

Құрылысы аяқталды

1954

Дизайны мен құрылымы
Сәулетшісі

М. П. Александровтың қатысуымен И. М. Петров, Н. В. Куприянов, Т. К. Бәсенов[1]

Соғушы

Мүсінші Х. Н. Асқар-Сарыжа
Бас суретші В. И. Киреев
Қайта құру: сәулетші - С.Кобецкий, инженер - В.Аниско[1]

Картада орналасуы
«Металлургия» павильоны (Ресей)
«Металлургия» павильоны
https://vdnh.ru/map/4235/

Координаттар: 55°49′48″ с. е. 37°37′43″ ш. б. / 55.83000° с. е. 37.62861° ш. б. / 55.83000; 37.62861 (G) (O) (Я)

Тарихы өңдеу

 
Бірінші павильон

Қазақ КСР арналған алғашқы павильонды ағаштан 1937 жылы сәулетші Ф.П.Костенконың жобасы бойынша салынған, аз уақыт өткен соң оны екі рет: 1939 жылы сәулетші И.Г.Безруков және 1940 жылы сәулетшілер И.М.Петров пен И.Н.Халина қайта жаңартқан. Алайда соғыстан кейін бұл уақытша павильон бөлшектелді[1].

Жаңа, қазіргі Қазақ КСР павильоны 1949-1954 жылдары сәулетшілер И.М.Петров, И.В.Куприянов және Т.К.Бәсеновтың жобасы бойынша салынған. Павильонның архитектуралық келбеті қазақтың ұлттық сәулет өнерінің сарындарын көрсетіп, композициялық шешімінде Орта Азия кесенелеріне ұқсас болды. Негізгі қасбеті үш арқа түрінде безендіріліп, этникалық ою-өрнектермен безендірілген барельефтермен, сондай-ақ ұжымшар мүшесі мен болат балқытушының мүсіндерімен және ақын Жамбыл Жабайұлы пен ауыл шаруашылығының алдыңғы қатарлы қызметкері Шығанақ Берсиевтің ескерткіштерімен безендірілген. Мүсіндердің авторы Хасболат Асқар-Сарыжа болды. Бастапқыда павильонда республиканың тарихы мен мәдениеті және ең бастысы ауыл шаруашылығы саласында (ең алдымен мал шаруашылығы мен егіншілік), ал 1959 жылдан бастап өнеркәсіп (металлургия, көмір өндіру, мұнай мен газ) жетістіктері жайлы «Қазақ КСР» экспозициясы орналасқан болатын.

1964 жылы көрменің салалық көрсетілім қағидасына ауысуымен павильон экспозициясының тақырыбын сәйкесінше өзгертіп, «Металлургия» атауын алды. Павильонның ішкі бөлігіндегі қазақ сарындары көрінбейтін болды, өйткені олар тақырыптық дизайны тот баспайтын болаттан жасалған қалқандармен жабылған: онда КСРО «металлургиялық картасы», Менделеев кестесі, металлургия өнімдерінің фотосуреттері көрсетілген экран бейнеленген. Экспозиция табиғи материалдар мен дайын өнімнің үлгілерін, сондай-ақ металлургияда қолданылатын қондырғыларды көрсете отырып, темір кенін өндіру және қорытпалар өндірісі саласындағы ерекшеліктер мен жаңа жетістіктер туралы айтты. Экспозиция көрмемен бірге 1990 жылдары жойылды.

1966-1967 жылдары павильонды сәулетші С.Кобецкий мен инженер В.Аниско күрделі жөндеуден өткізді. Қасбет әйнек пен бетонды жалғастыра салу арқылы кеңейтілді, бұл ғимараттың сыртқы түрін «бетон жәшікке» айналдырып, адам танымастай өзгертті. Осы күйде павильон бүгінгі күнге дейін сақталды.

2011 жылы павильонды болашақта ұлттық экспозицияны орналастыру үшін Қазақстанға жалға беру туралы шешім қабылданды[2][3]. 2017 жылы Ресейдің Главгосэкспертизасы ғимараттың бастапқы көлемі мен орналасуын қалпына келтіруді, оның ішінде басты көрме залы үстіндегі шыны күмбезді қалпына келтіруді көздейтін павильонды жаңғырту және қалпына келтіру жобасын мақұлдады[4]. Сол жылы қалпына келтіру үдерісінде павильонның қасбетінде 1954 жылғы барельефтер табылды, оларды бастапқы күйіне келтіру жоспарда бар[5][6].

 
1967-2017 жылдары «модернистік келбеттегі» павильон

Дереккөздер өңдеу

  1. a b c «Қазақстан» павильоны. ВДНХ. Тексерілді, 8 қараша 2017.
  2. Мария Соловиченко ХШЖК ұлттық павильондары Мәскеудің меншігіне өтеді. Ведомости (28 шілде 2014). Тексерілді, 23 қараша 2017.
  3. ХШЖК «Қазақстан» павильоны тарихи келбетке қайтарылады. КМ.ру (17 маусым 2014). Тексерілді, 23 қараша 2017.
  4. ХШЖК «Металлургия» павильоны бұрынғы қалпына келтіріледі. Комплекс градостроительной политики и строительства города Москвы (18 шілде 2017). Тексерілді, 23 қараша 2017.
  5. «Қазақстан» павильоннан ХШЖК қалпына келтірушілер бірегей тарихи барельефтерді тапты. Рамблер (7 қыркүйек 2017). Тексерілді, 23 қараша 2017.
  6. Камил Керимов Диқан барельефі ХШЖК «Қазақстан» павильонынан табылды. Звёздный бульвар (18 қыркүйек 2017). Басты дереккөзінен мұрағатталған 23 қараша 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 23 қараша 2017.