Халькофиль элементтер
Халькофиль элементтер (гр. χαλκός — мыс, φιλέω — сүйемін) — жер қыртысының сульфидтік қабығын құрайтын химиялық элементтер тобы. В.М. Гольдшмидт жіктелімі бойынша халькофиль элементтеріне: Ag, As, Bi, Cd, Cu, Ga, Ge, Hg, In, Pb, Po, S, Sb, Se, Sn, Te, Tl және Zn жатады[1][2].
Ең жоғары валенттілікке сәйкес келетін халькофиль элементтерінеі катиондарының сыртқы электрондық қабатында 18 электрон (тек күкіртте ғана 8 электрон) бар. Xалькофиль элементтерінеінің қосылыстары қарапайым күйге оңай ауысады; Cu, Ag, Hg, Pb, As, Sb, Bi, Se және Te табиғатта таза (саф) күйінде ұшырасады. Xалькофиль элементтеріне сульфотұздар, сульфидтер және осыларға ұқсас коваленттік химимиялық байланыстары бар және күшті үйек тудыратын қосылыстар түзеді. Халькофиль элементтерінеінің кейбір қосылыстары өте баяу ериді, біразы ұшқыш, кешенді қосылыстар түзуге бейім. Халькофиль элементтеріне атом көлемдерін бейнелейтін қисық сызықтардың көтеріңкі бөлігінен орын алып, диамагниттік қасиет байқалады және ол элементтердің рет нөмірлері артқан сайын күшейеді. Халькофиль элементтерінеінің сульфидтері балқыған темір моносульфидінде еріп, сульфотұздар сияқты қосылыстар (CuBіS2, Ag3AsS3, PbSb2S4, т.б.) түзеді. Халькофиль элементтеріне магма кристалдануының соңғы сатыларымен байланысты түзілімдерінде (сульфидтік кентас денелері, желілері) шоғырланған. Олардың жер қыртысындағы салмақ мөлшері аз болғанымен өндірістік маңызы зор.
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
- ↑ Goldschmidt classification (ағыл.). Тексерілді, 5 сәуір 2020.
- ↑ Albarede Francis Chalcophile Elements // Encyclopedia of Astrobiology — Springer Berlin Heidelberg, 2011. — ISBN 978-3-642-11271-3.