Шыртылдақ қоңыз

Шыртылдақ қоңыздар
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Жануарлар;
Жамағаты:	Буынаяқтылар;
Табы:	Жәндіктер;
Сабы:	Қатты қанаттылар‎;
Ұлы тұқымдасы:	Elateroidea;
Тұқымдасы:	Elateridae; Уильям Элфорд Лич, 1815
Кіші тұқымдастары
	Agrypninae; Anischiinae; Aplastinae; Cardiophorinae; Cebrioninae Latreille, 1802; Dendrometrinae; Denticollinae; Dicronychinae; Elaterinae; Hypnoidinae; Lissominae; Melanotinae; Negastriinae; Prosterninae; Subprotelaterinae; Thylacosterninae
Синонимдері
	Campylidae; Cavicoxumidae; Ludiidae; Monocrepidiidae; Pangauridae; Phyllophoridae

Шыртылдақ қоңыз (лат. Elateridae) – қаттықанаттылардың бір тұқымдасы, көп қоректілер отряд тармағына жатады. Жер шарында кең тараған, 10 мыңдай түрі анықталған. Тұрқы 2-ден 50 мм-ге дейін, көбінесе 7 – 10 мм, аяқтары қысқа. Арқасымен құлаған қоңыз қысқа аяқтарын жерге тіреп аударыла алмайды. Сондықтан олар ерекше тәсілмен – иіле секіріп аударылады да, бұл кезде кеуде алды және орта кеуде өсінділері бір-біріне тию салдарынан шыртылдаған дыбыс шығарады (қоңыздың аты осыған байланысты қойылған). Олар 30 – 40 см биіктікке дейін көтеріліп, бірнеше рет секіре алады. Шыртылдақ қоңыздар өсімдіктердің, әдетте діңінің астында тіршілік етеді. Қорек талғамайды, негізінен өсімдіктермен азықтанады. Көпшілік түрі а. ш. және орман ш-ның зиянкестері; мыс., қара шыртылдақ қоңыз (Athous nіger) дене тұрқы 10 – 14 мм, жолақты шыртылдақ қоңыз (Agrіotes lіneatus) – тұрқы 7 – 11 мм. Шыртылдақ қоңыздардың дернәсілдері де ауыл шаруашылық өсімдіктеріне зиян келтіреді.

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

Дереккөздер өңдеу

Қазақ энциклопедиясы, 9 т.