Қайып (хан)

Қайып, Ғайып Мағамбет (17 ғ-дың ортасы – 1719) – қазақ ханы (1716 – 19). Қазақ хандығының Тәуке ханнан кейінгі билеушісі. Кейбір зерттеушілердің пікірінше Орта жүз ханы. Жәдік әулетінен шыққан. Оның хандық құрған кездегі ішкі және сыртқы саяси қызметі туралы деректер тым аз. Қайып тұсындағы қазақ хандығының сыртқы саяси жағдайы өте шиеленісті болды. Оған шығыстан жоңғарлар, батыстан башқұрт пен қалмақ билеушілері үнемі қауіп төндіріп отырды. Осыларға қарсы шығатын, елеулі жәрдем беретін одақтас іздеу Қайыптың сыртқы саясатының басты әрі шешуші мақсатына айналды. Бұл ретте ол батыстағы көршісі – Ресейден көп көмек күтті. 1716 ж. Тобылға жіберілген қазақ елшілері Б.Екешев пен Б.Бөриев Қайыптың Ресей үкіметімен тығыз қарым-қатынас жасауға және Жоңғар хандығымен күресте қазақ-орыс әскери одағын құруға даяр екенін Сібір губернаторы М.П. Гагаринге хабарлады. Қайып Сібір өлкесінде қазақтар үшін еркін сауда жасауға рұқсат сұрады. Өз тарапынан Сібір әкімшілік Қайыптың бұл тілектерін орындауға ықыласты екенін білдірді. Жоңғар хандығымен күрестің кезек күттірмес мәселелері Қайыпты Қазан губернаторы П.С. Салтыковпен де байланыс жасауға мәжбүр етті. Қайып тұсында Қазақ хандығы мен Ресей арасындағы саяси қарым-қатынастардың жандануы Жоңғарияға қарсы күресте екі жақты күш біріктіру мақсатына байланысты болды.

Қайып хан
Хан
Билік жылдары	1715—1718
Таққа көтерілуі	1715
Толық аты	Құсрауұлы Қайып
Ізашары	Тәуке хан
Ізбасары	Болат хан
Әулеті	Орыс хан үйі
Әкесі	Құсрау қажы сұлтан