Қарабұлақ (Сайрам ауданы)

Қарабұлақ
	Ауыл
	Қарабұлақ
Әкімшілігі
Ел	Қазақстан
Статусы	Ауылдық округ орталығы
Облысы	Түркістан
Ауданы	Сайрам
Ауылдық округі	Қарабұлақ
Әкімі	Абдилахатов Камилжан
Тарихы мен географиясы
Координаттары	42°31′37″ с. е. 69°48′23″ ш. б. / 42.52694° с. е. 69.80639° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°31′37″ с. е. 69°48′23″ ш. б. / 42.52694° с. е. 69.80639° ш. б. (G) (O) (Я)
Уақыт белдеуі	UTC+5:00
Тұрғындары
Тұрғыны	▲51561 адам (2021)
Ұлттық құрамы	өзбектер - 99%
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+7 72531
Пошта индексі	160804
Автомобиль коды	13
	Қарабұлақ Қарабұлақ
	Қарабұлақ шекарасы

Қарабұлақ — Түркістан облысы Сайрам ауданындағы ауыл, Қарабұлақ ауылдық округі орталығы.

Басқа мағыналар үшін Қарабұлақ деген бетті қараңыз.

Географиялық орны өңдеу

Облыс орталығы – Шымкент қаласынан солтүстіке қарай 45 шақырым жерде орналасқан. Жер көлемi – 11134 гектар. Сайрам ауданындағы ең үлкен мешіт және Қазақстандағы ең үлкен мал базар да Қарабұлақта орналасқан.

Тарихи деректер өңдеу

Қарабұлақ аймағы дегенімізде — күн шығыстағы Машат өзенінен, күнбатыстағы Ақтан ата Ақсу-ға дейінгі кең алқап көзге елестейді. Қарабұлақ Исфиджабтың ең үлкен кенті (қалашығы) болғаны тарихтан мәлім. Исфиджаб шахарының тарихына 7000 жыл болған болса, Карабұлақ өңіріне адамдардың қоныстанып, өмір сүре бастағаны одан да ілгері уақытта болғаны туралы тарихи деректер бар, және сонымен қатар Қарабұлақ Ұлы Жібек жолы бойының күре тамырында орналасқан бірден-бір кент болғаны жалпыға мәлім. Ақсу өзені (Бойза, Юран-Ярва қорқынышты деген мағынаны білдіреді екен. Бұл әсілі өзеннің ағысының күштілігіне байланысты айтылса керек). Сығанақтан басталған керуен жолы Исфиджабтан өтіп Ақсулат (Жошыхан) төбесінен — Күлтөбе, Сортөбе (Шарап), Құлан (Кайнарбасы) арқылы Тараз, Қытайға бет алған. Қарасуды бойлап Бекжота, Ханқорған, Ақмешіт арқылы Отырарға барған. Демалыс аймағы жанындағы Ақсулат, Сортөбе, Құланкент, Аққорған, Ханқорған, Құлкент, Ақсарай және тағы да басқа кіші елді мекендердің орны күні бүгінге дейін сақгалған.

Қарабұлақ тарихта Қытай, Тұран, Иран және өзге де елдердің саудагерлерінің тоғысатын орны ретінде қарастырылған, Тарихтағы атақты жіhангерлер: Кир, Ескендір, Шыңғыс хан, Әмір Темір^[2], Қара хан, Оғыз хан осы өлкеден өткені тарихтан белгілі.

Өндіріс орындары өңдеу

Бүгiнде елдi мекенде 120-дан астам кәсiпкерлiк нысан бар. Ал, соңғы жылдары кiшiгiрiм қала тақылеттес кентте мал бордақылау iсiн күрт дамытудағы өнегелi де толымды тiрлiгi кеңге таныла бастады^[3]. ҚР Президентi Н.Назарбаев Қазақстан халқына арнаған биылғы кезектi Жолдауында аграрлық секторда еттi мал шаруашылығын дамытуға елiмiзде тиiстi дәрежеде ұдайы көңiл бөлiнетiнiн, алдағы уақытта бұл салада болып көрмеген жоба жүзеге асырылатынын да айрықша атап өттi. Қазiр Қарабұлақ ауыл округi бойынша егiн, мал шаруашылығы салаларында 1400 шаруа қожалығы, 6 диірмен, 12 өндiрiстiк кооператив жұмыс iстейдi. Бұдан бөлек 5 мыңнан астам отбасы өзiне аз мөлшерде қосымша жер алып, жазғы, күзгi дақылдар, көкөнiс өсiрумен айналысады. Мұнан бөлек жекеменшікте 1000-ға жуық КАМАЗ көлігі бар елді мекенде сауда-саттық жақсы дамыған^[4].

Ауыл шаруашылығы өңдеу

Төрт түлiк бағып, семiртумен 15 фермерлiк шаруашылық шұғылданады. Олардың кiшiсiнде кемiнде 100, iрiсiнде мыңға тарта мал бордақыланады. Ауылдың еңбекке қабiлеттi адамдары осы егiн, мал шаруашылығында, халыққа қызмет көрсететiн орындарда, басқа да әлеуметтiк салаларда нәпақаларын тауып, тұрмыстарын түзеп жүр. Қарабұлақтағы мал шаруашылығы кәсiбiнде төрт түлiктi бордақылау өндiрiсiн өрiстетуге шұғыл жасалған бетбұрыстың тамаша нәтижесi бұл күнде аудан, облыс асып, республикаға танылып үлгердi. Ауылдың фермерлiк шаруашылықтарында, тұрғындардың жеке аулаларында 48763 iрi қара, 10025 жылқы, 43992 уақ мал бордақылану үстiнде. Үлкен фермаларда 3250 iрi қара бағылады. Ауыл округiнде мал соятын 12 бекет бар. Типтiк бiр цех ашылуға жақын. Кенттен тәулiгiне 40 тонна ет елiмiздiң түкпiр-түкпiрiне жөнелтiледi. Қарабұлақтың семiз де сапалы етiн Сайрам ауданының бiрқатар елдi мекендерi, облыстың Арыс, Шымкент, Түркiстан, Кентау қалалары алады. Жамбыл облысының Тараз, Жаңатас қалалары, Ақтөбе,Қарағанды, Алматы, Астана, Қызылорда, Байқоңыр қалалары тұтынады. Оларға ет жiберу келiсiмшарт тәртiбiмен жүйелi түрде жүзеге асырылады. Баға бәсекелестiгiн тұрақтандыруға үлес қосу үшiн Шымкент қаласының базарларында Қарабұлақ ауыл округiнде сойылған малдың етiн сататын 5 нүкте қызмет етедi^[5].

Халқы өңдеу

Саны (1999, 2009, 2021)^[6]^[7]
1999	2009	2021	2021 2009-ға пайызбен	Ерлер 2009	Ерлер 2021	2021 2009-ға пайызбен	Әйелдер 2009	Әйелдер 2021	2021 2009-ға пайызбен
28669	▲35301	▲51561	146,1	17973	▲26040	144,9	17328	▲25521	147,3

Климаты өңдеу

Қарабұлақтың климаты қатаң континенттік, қысы біршама жылы, жазы ыстық, қуаң, аңызақты. Ауаның орташа температурасы қаңтарда 3 – 4 °С, шілдеде 24 – 26 °С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 250 – 350 мм-ді құрайды^[8].