Қоңыраугүл тұқымдасы

Қоңыраугүл тұқымдасы[1] (лат. Campanulaceae) – қос жарнақты, бір немесе көп жылдық шөптесін өсімдіктер, бұта, жартылай бұта, ағаш.

Campanulaceae
Campanula cespitosa
Campanula cespitosa
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Asterales
Тұқымдасы: Campanulaceae
Juss.
түрлері

2400 түрі белгілі

Жер шарының қоңыржай аймағында таралған 80 туысы, 2300-дей түрі белгілі. Қазақстанда 8 туысы, 21 түрі бар. Олардың 3 түрден тұратын құртшөп (Asyneuma) туысы тек Батыс Тянь-Шаньда ғана кездеседі. Жартасшөп (Sergіa) және ершін (Cryptocodon) туыстары – Қаратауда ғана өсетін эндемиктер. Қоңыраугүл тұқымдасына жататын өсімдіктер, көбіне сүтті-шырынды келеді. Жапырақтары кезектесіп, кейде қарама-қарсы орналасады. Тостағанша жапырақшалары, көбіне 5 қалақты, кейде 3 – 10 қалақты болады. Гүл күлтелері біріккен желекті, қос қабатты қоңырау немесе түтік пішінді. Аталықтары гүлдің күлтесіне түбінен жабысқан, аталық жіпшелері түбіне қарай кеңейеді, тозаңқаптары бос жатады. Жатыны төмен орналасқан 2–10 ұялы, 3 ұялысы кездеседі, аналық ауызы 3-ке бөлінген. Аталық жіпшелері ұзын, гүл қоршауынан шығып тұрады. Жемісі қорапша тәрізді, пісіп жетілген соң қорапша қақырап, тұқым сыртқа шашылады. Қоңыраугүл тұқымдасы, негізінен, әсемдік өсімдіктер, көптеген түрлерінің тағамдық маңызы және дәрілік қасиеттері бар.

Пайдаланған әдебиетттер өңдеу

  1. Қазақ энциклопедиясы