Қызылқұлақ
Қызылқұлақ, Физалис немесе Қытай шамы (лат. Physalis alkekengi) — алқалар тұқымдас өсімдіктердің ішіндегі ең ірі бөлімі. Физалис сәндік өсімдіктер ретінде қолданады.
| Қызылқұлақ | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 лат. Physalis alkekengi
| ||||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||||||
| Physalis alkekengi L. |
Биологиялық сипаттама өңдеу
Қызылқұлақ - бойы 40-60 см, кейде одан да биік көпжылдық шөптесін өсімдік. Жапырақтарының ұзындығы 6-12 см, ені 4-9 см. Гүлдері ақ, бесмүшелі. Күлтесі 10-15 мм диаметрінде.
Өсімдіктің ерекшелігі - өзгешеленген жеміс. Гүлдеп болғаннан кейін тостағаншасы өсіп, қызарып үлкендігі тауықтың жұмыртқасындай жарқын-қызыл қорапшаға айналады. Қытайдың дәстүрлі қағаз шамдарына ұқсайды. Физалистер - жылусүйгіш өсімдіктер.
Таралуы өңдеу
Физалистың отаны - Орта Америка мен Солтүстік Американың оңтүстік-батысы. Осы жерден теңізшілермен Оңтүстік Еуропаға алып келінген. Еуропадан Қытай мен Жапонға жеткен.
Пайдалануы өңдеу
Оңтүстік аймақтарда физалистің жемісін азық ретінде қолданады. Медицинада физалисті қабынуға қарсы ем ретінде, қан тоқтатқыш, зәр айдағыш, өт айдағыш дәрі ретінде пайдаланады. Физалистің құрамына сүттік қант кіреді. Шамадан артық мидың және дененің жұмысында, немесе ұзақ аурудаң кейінгі адамдарға өсімдік регенерациялық және қалпына келтіру мақсатында қолданылады. Қоңыржай климатта жемістері толық пісіп үлгермейді, бұл жағдайда олар улы болады. Сол себепті өсімдік тек сәндік декор ретінде қолданады[1].
Галерея өңдеу
 |
 |
 | ||
| «Гүлі» | «Жемісі» | «Қызарған кезі» |
 |
 |
 | ||
| «Кеуіп қалған кезі» | «Жемісі» | «Жапырағы» |
Пайдалынған әдебиеттер өңдеу
- Биология:Жалпы білім беретін мектептің 7-сыныбына арналған оқулық. Алматы: Атамұра, 2007.
Сыртқы сілтемелер өңдеу
- http://www.zooclub.ru/flora/13.shtml Физалис (Physalis alkekengi)
- http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=2&taxon_id=200020559 Physalis alkekengi in Flora of China @ efloras.org
- http://medicina.kharkov.ua/medicinal-plant/762-physalis.html Мұрағатталған 14 тамыздың 2011 жылы.
Дереккөздер өңдеу
- ↑ “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Қызылқұлақ
