Қырғауыл (лат. Phasianus) [1] - тауықтәрізділер отряды, қырғауылдар тұқымдасына жататын құс.

Қырғауыл
Кәдімгі қырғауыл (Phasianus colchicus)
Кәдімгі қырғауыл (Phasianus colchicus)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Тауықтәрізділер
Тұқымдасы: Қырғауылдар тұқымдасы
Тегі: Қырғауыл (Phasianus)

Биололгиялық сипаты өңдеу

  • Салмағы 1700 г-дай.
  • Құйрығы ұзын, қоразының тілерсегінде өткір мүйіз өсіндісі бар. Мекиені қоразынан үлкен.
  • Қоразының арқасы сарғыш, бауыры сары қызыл, мекиенінің арқасы қоңыр сары, бауыры қызыл қоңыр.

Көбеюі өңдеу

Қырғауыл - отырықшы құс. Ұясын ну қамыстың, қалың бұтаның арасына жерге салады. Сәуір-мамыр айларында 7-18 жұмыртқа салып, 21-27 күнде балапан басып шығарады. Балапандары жұмыртқадан жетіліп шығады, мамығы кепкен соң жемін өзі аулайды.

Қоректенуі өңдеу

 

Қырғауыл өсімдіктің жеміс-жидегімен, жуашық, түйнегімен қоректенеді. Аяғы мықты, топырақты қазып, арасындағы жәндіктерді, олардың дернәсілдерін жейді.

Таралу аймағы өңдеу

Қырғауыл Еуропа, Азия құрлықтарында, Қытай, Жапонияда тараған. Қазақстанда Жетісу аймағында, Сырдария аңғары, Қызылқұм құмды алабында, Талас Алатауында кездесетін бір түрі бар.

Кәсіптік маңызы өңдеу

Сақа және жасы 1 жылдан асқан жас қырғауылдарға аңшылық жүргізіледі.
Кәсіптік маңызы бар, әуестік үшін де ауланады.[2]
Қырғауылды қорғау, санын көбейту және оның Оңтүстік Қазақстанның, сонымен қатар Қазақстанның басқа да аудандарының әр түрлі ландшафтық жағдайларына бейімделуіне қолайлы жағдай туғызу мақсатында Қарғалы қорықшасы құрылған.

Дереккөздер өңдеу

  1. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
  2. Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы . Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011. ISBN 978-601-7254-21-6