Үлкен Алматы каналы
Үлкен Алматы каналы – гидротехникалық құрылыс. Шілік және Шамалған өзендері аңғарларын қосады.
| Үлкен Алматы каналы | |
| Орналасуы | |
| Ел |  Қазақстан |
| Аймақ | Алматы облысы |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 170 км |
| Тереңдігі | 4, 4,5 |
| Су шығыны | 87 м³/с (Каналдың бас жағы) |
| Су ағысы | |
| Бастауы | Бартоғай бөгені |
| · Бастауының орны | Жаңашаруа ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 2 км-дей жерде |
| 43°27′12″ с. е. 78°23′45″ ш. б. / 43.453276° с. е. 78.395944° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Сағасы | Шамалған |
| 43°19′45″ с. е. 76°36′54″ ш. б. / 43.329073° с. е. 76.614996° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°19′45″ с. е. 76°36′54″ ш. б. / 43.329073° с. е. 76.614996° ш. б. (G) (O) (Я) | |
 — бастауы,  — сағасы | |
| Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value). | |
Географиялық орны өңдеу
Алматы облысындағы Еңбекшіқазақ, Талғар, Іле, Қарасай аудандары жерімен ағады, Алматы қаласын шығыстан батысқа қарай қиып өтеді. Алматы облысы тұрғындарын ауыл шаруашылығы өнімдерімен қамтамасыз етуді түбегейлі жақсарту үшін салынған. Құрылысы 1979 жылы басталды.
Гидрологиялық сипаты өңдеу
Бастауындағы бөген (алғашқы кезегі 1982 жылы іске қосылған) теңіз деңгейінен 1010 м жоғары жатқан Бартоғай шатқалында. Шілік өзенінің жайылмасындағы бөгеттің биіктігі 60 м, ұзындығы 330 м. Бартоғай бөгенінің сыйымдылығы 320 млн. м3, су айдынының ауданы 14 км2. Каналдың жалпы ұзындығы 170 км, тереңдігі 4 — 4,5 м, ені 6 — 25 м. Алматы қаласы шегіндегі арнасының ені 30 м-ге дейін жеткізілді, тереңдігі 1,5 — 2,0 м-дей. Каналдың бас жағындағы су ағымы 87 м3/с, қала ішіндегі телімінде 25 м3/с. Су қаланың өнеркәсіпті аймақтарының тұсынан құбырмен ағады. Каналдың ұзына бойында 550-ден астам гидротехникалық қондырғылар (су жинауыш, су бөлгіш, тұндырғыш, т.б.) іске қосылған.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том