Әбу Сайд Абылхайыр

Әбу Сайд Майхани, (Михани, Михий), Фадлаллаһ ибн Аби-л-Хайр Ахмад (967 — 1049) — Хорасан сопылық мектебінің негізін салушылардың бірі. Иранның Хорасан уәлаятына қарасты Майханадағы дәріханашының отбасында дүниеге келген. Оның әкесі сопылармен тығыз байланыста болған әрі өз баласын да осы ілімге бейімдеген Әбу Сайд Майхани Әбу-л-Қасым Бишр ибн Иасинді (990 ж. өлген) ұстаз тұтып, үнемі өз уағыздары мен үгіт-насихаттарында Әбу-л-Қасымның жырларына жүгінеді. Жас кезінде 5 жыл Әбу Абдаллаһ Мұхаммед әл-Хисриден, 5 жыл Әбу Бәкр Абдаллаһ әл-Кәффәләдан (1026 ж. өлген), Әбу Әли Заһир ибн Ахмадтан (999 ж. өлген) сабақ алған. Әбу Сайд Майхани Майханаға оралып, 15 жыл бойы тақуалық жолды ұстанды. Сөйтіп, сопылық ағымдағы көрнекті пірлердің біріне айналды.

Оның музыкамен, бимен қоса атқарылатын уағыздары мистик. елігулерге алып баратынын көптеген діндарлар (тіпті сопылар да) сынға алды. Әбу Сайд Майханидың көзқарасы тұрмысы нашар адамдар мүддерлерін қорғауға бағытталды. өзі де көше, мешіт сыпырып, қайыршылық жағдайды әдейі басынан өткерді. Осылайша бойындағы менмендік пен тәкаппарлық қасиеттерді өшірген. Әбу Сайд Майхани сопылардың алғашқы шейхтарынан саналады. Ол өз шәкірттеріне арналған мінез-құлық өлшемдерін түзіп, оны 10 тармаққа бөлген. Мұнда пір үшін 10 қасиет, шәкірттер үшін 10 түрлі мінез-құлық белгілері нақтыланған. Әбу Сайд Майханидың шәкірттері өте көп болғанымен олар ұстаз ойларын кең тарата алмады. Бұған жоғарыда аталған сыншыл көзқарастармен бірге Хорасанға жайылған оғыз тайпаларының жорықтары себеп болған.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1