Әубәкір Ысмайылов

Әубәкір Ысмайылов — Қазақ КСР-інің халық суретшісі,режиссёр және актер. Қазақстанның халық әртісі

Әубәкір Ысмайылов
Туған күні

30 сәуір 1913 (1913-04-30)

Туған жері

қазіргі Абай ауданы, Қарағанды облысы, Ресей империясы

Қайтыс болған күні

8 наурыз 1999 (1999-03-08) (85 жас)

Қайтыс болған жері

Алматы, Қазақстан

Азаматтығы

 Қазақстан

Жанры

пейзаж, тақырыптық сурет

Мектебі

М. Врубель атындағы кәсіптік көркемсурет техникумы

Өмірбаяны өңдеу

Әубәкір Ысмайылов 1913 жылы №6 ауылда (қазіргі Қарағанды облысы, Тельман ауданында) туған. Әкесі шахтер болатын. Суретшінің жадында сақталып қалғаны ағылшындар салған ыс басқан барактар мен шаң-тозаңды даланың сұрықсыз келбеті еді. Әубәкір бала кезінен бастап суретті көп салды, балшықтан түрлі ойыншықтар жасайтын, әсіресе, жылқы мен салт атты адамның мүсінін жасауға аса құштар болатын. Еңбегі бірінші рет он бес жасында көрмеге қойылған.

1928 жылы жас суретші үлкен өмірге енді қадам басқан шағында Қазақстан қалалары мен поселкелерінде (Семей, Петропавл, Қызылорда және т.б.) бірінші рет көркемсурет көрмесі өткен. Оған 30 суретші қатысып, 110 живописьтік, графикалық, қолөнер шығармалары қойылды. Көрме өткен әр қалада ол жергілікті суретшілердің жұмыстарымен де толықтырылып отырды.

Н. Крутильников, Ф. Болкоев, М. Белов, В. Уфимцев сияқты үлкен талант иелерінің ұйымдастыруымен өткен жылжымалы көрме Кеңес Үкіметі тарапынан үлкен қолдау тауып, көпшілік құрметіне тез бөленді. Халық ағарту комиссары А. Луначарский арнайы жеделхат жіберіп құттықтап, артынан көрме мемлекет қамқорлығына алынады. 1929 жылдың көктемінде Кеңестің кезекті съезі өтерде республиканың сол кездегі астанасы Қызылорда қаласында көрме ашылады.

Осы көрме Петропавлда өткен кезде оған Әубәкір Ысмайылов алғаш рет қатысты. Бұл әуесқой суретшінің тырнақалды балаң еңбектері болса да, жұрт назарын аударды.

1927-1928 жылдары Әубәкір Ысмайылов Омбыдағы М. Врубель атындағы кәсіптік көркемсурет техникумының қазақ жастарына арналған студиясында оқыды. Сол жылдары дала өмірін бейнелеу үшін Қазақстанға жиі келетін суретші Г. Савицкиймен бірлесіп істеген жұмысы жас суретшіге өте көп пайдасын тигізді.

Ысмайыловтың ерте кезде салған шығармалары сақталған жоқ. Ол суреттердің тек аттары ғана белгілі. 1928-1929 жылдардағы көрмеде суретшінің «Бетпақдаладағы аңшы» мен «Сарысу алқабы» акварелі және ауыл кедейлері тақырыбына салған жиырма шақты суреті көрсетілген болатын.

1932 жылы Ысмайылов шахтерлер еңбегін бейнелеуге көбірек көңіл бөледі.

Суретші есімі Қазақстанға және одан тысқары жерлерге кеңінен мәлім. Ысмайыловтың елге ерекше танылуы пейзаждары мен тақырыптық суреттерінің ғана арқасы десек қателесеміз, оның актерлік, режиссерлік, бишілік, балетмейстерлік өнерлері де ел-жұрттың үлкен қызығушылығын тудырған.

Фильмография өңдеу

  • 1931 - Өмірге билет
  • 1956 ж. – Даладағы қайыңдар – Аманов
  • 1957 - Біздің сүйікті дәрігер
  • 1968 ж. – Тақиялы періште – Нияз
  • 1971 жыл – Ерекше күн – Жанбек
  • 1979 жыл – Он екі жаста – Қоқай аға
  • 1981 ж. – Туған дала – колхоз төрағасы
  • 1996 ж. – Жамбыл

Марапаттары өңдеу

  • Еңбек Қызыл Туы ордені
  • Құрмет Белгісі ордені(01.03.1959 ж.).
  • «Ерен еңбегі үшін» медалі (25.03.1946).
  • Қазақ КСР халық әртісі (1985).
  • Қазақ КСР еңбек сіңірген әртісі (1960).
  • Суретшінің қызы Гүлзамира Исмаилованың сценарийі бойынша өмірбаяндық фильм – «Өмір палитрасы» («Қазақфильм», 1983) түсірілді.
  • Әубәкір Ысмайыловтың туғанына 100 жыл толуына орай 2012 жылғы 28 қыркүйекте Астана қаласындағы көшелердің біріне (Республика даңғылы мен Бараев көшесінің арасы) оның есімі берілді.

Суреттер өңдеу