1518 жылғы билеу обасы

1518 жылғы билеу обасы - бүгінгі Францияның Страсбург қаласында 1518 жылдың шілдесінде орын алған билеу құмары ауруының кенеттен таралуы. 400-ге жуық адам бір ай бойы дамыл таппай, қала көшелерінде билеген. Осы уақыттың ішінде көбісі жүрек ұстамасы, инсульт және кахексиядан қаза тапқан.

Оқиғалардың хронологиясы өңдеу

Билеу обасы Троффеа(Mrs. Troffea) атты әйелдің 1518 жылдың шілдесінде көшеге шығып билеуімен басталды.^[1] Ол төрт-алты күннің шамасында көшеде билеп жүрді. Бір аптаның ішінде оған тағы да 34 адам қосылып, бір айдың ішінде 400-дей адам қосылды. Билегендердің басымшылығы әйелдер болған. Билеп жүргендердің біршамасы жүрек ұстамасы, инсульт және кахексиядан қаза тапқан.^[1] Кейбір куәгерлердің жазуы бойынша, оқиғаның кейбір күндері 15 адамдай өмірден өткен болатын.^[2] Страсбург қаласының дереккөздері, дегенмен, сол уақыттағы өлім саны туралы еш дерек келтірмейді.^[3]

Обаның әрі қарай асқынуы туралы уайым басқан зиялы қауым өкілдері мәселенің шешу жолдарын іздей бастады. Жергілікті дәрігерлер астрологиялық және табиғаттан тыс тылсым күштерді мәселенің себебі деп қарастырмай, мәселенің себебі "ыстыққандылық" деп таныды. Жергілікті әкімшілік ауруларды тек оларға күні-түні билеу мүмкіндігін беру арқылы емдеуге болады деген ойда болды, сол себепті Страсбургта екі билеу залы ашылып, бір сахна салынды. Ауруларды әрі қарай билеткізу үшін Страсбургқа әншілер мен музыканттар шақырылды. Мәселенің осы шешу жолдары еш көмек көрсетпейтіні анық болғанда, әкімшілік керісінше билеу мен музыкаға тыйым салды.^[4]

Теориялар өңдеу

Бүгінгі таңдағы теорияларға сәйкес, билеу обасының басты себептерінің бірі спорынья өнімдерімен улану болған. Спорыньяның құрылымындағы алкалоидтар химиялық құрылысы бойынша психоактивті әсері бар ЛСДға ұқсас болып келеді.^[5]

Дереккөздер өңдеу

↑ ^a ^b Viegas, Jennifer 'Dancing Plague' and Other Odd Afflictions Explained. Discovery News. Discovery Communications (1 August 2008). Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 қазан 2012. Тексерілді, 6 мамыр 2013.
↑ Waller J (February 2009). "A forgotten plague: making sense of dancing mania". Lancet 373 (9664): 624–625. doi:10.1016/S0140-6736(09)60386-X. PMID 19238695. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS...
↑ Clementz, Élisabeth (2016). "Waller (John), Les danseurs fous de Strasbourg. Une épidémie de transe collective en 1518". Revue d'Alsace - Fédération des Sociétés d'Histoire et d'Archéologie d'Alsace 142: 451–453. https://journals.openedition.org/alsace/2457.
↑ Waller, John C. (September 2008). "In a spin: the mysterious dancing epidemic of 1518". Endeavour 32 (3): 117–121. doi:10.1016/j.endeavour.2008.05.001. ISSN 0160-9327. PMID 18602695.
↑ Waller, John (2009). "A forgotten plague: making sense of dancing mania". The Lancet 373 (9664): 624–625. doi:10.1016/S0140-6736(09)60386-X. PMID 19238695.

[Discovery_Viegas-1] Viegas, Jennifer 'Dancing Plague' and Other Odd Afflictions Explained. Discovery News. Discovery Communications (1 August 2008). Басты дереккөзінен мұрағатталған 13 қазан 2012. Тексерілді, 6 мамыр 2013.

[lancet-2] Waller J (February 2009). "A forgotten plague: making sense of dancing mania". Lancet 373 (9664): 624–625. doi:10.1016/S0140-6736(09)60386-X. PMID 19238695. http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS...

[3] Clementz, Élisabeth (2016). "Waller (John), Les danseurs fous de Strasbourg. Une épidémie de transe collective en 1518". Revue d'Alsace - Fédération des Sociétés d'Histoire et d'Archéologie d'Alsace 142: 451–453. https://journals.openedition.org/alsace/2457.

[end-4] Waller, John C. (September 2008). "In a spin: the mysterious dancing epidemic of 1518". Endeavour 32 (3): 117–121. doi:10.1016/j.endeavour.2008.05.001. ISSN 0160-9327. PMID 18602695.

[5] Waller, John (2009). "A forgotten plague: making sense of dancing mania". The Lancet 373 (9664): 624–625. doi:10.1016/S0140-6736(09)60386-X. PMID 19238695.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]