Ethereum (Ағылшын тілінен ether [ˈiːθə] — «эфир», Эфириум) – орталықталынған онлайн қызмет көрсетуге арналған платформа. Ақылды контракттар негізінде жұмыс жасайтын блокчейн негізінде жасалған. Бірігей орталықталынған виртуалды машина ретінде жүзеге асады. 2013 жылдың соңында Ethereum “Bitcoin Magazine” журналының негізін қалаушысы Виталик Бутеринмен ұсынылған. 2015 жылдың 30 шілдесінен бастап жұмыс істей бастады Ашық платформа болғандықтан, Ethereum блокчейн технологиясын ендіруді жеңілдетеді. Бұл платформаға көптеген қаржы компаниялары, әртүрлі банктер олардың ішінде ВТБ және Сбербанк банктері, Lufthansa және S7 авикомпаниялар оған қоса “ЮНИСЕФ” халықаралық қайырымдылық ұйымы қызығушылық танытуда.

Апгрейдтер тарихы өңдеу

Ethereum блокчейнінің бастапқы альфа нұсқасы Frontier деп аталды. Мұнда әзірлеушілер қауіпсіздікке кепілдік берген жоқ. Ethereum блокчейнін алғашқы жаңғырту 2016 жылғы 14 мамырда 1 150 000 блок биіктігінде өтті [1]. Жаңа нұсқа Homestead деп аталды. Жаңарту Canary келісімшарттарын желіден алып тастады. Алайда Ethereum блокчейнінің жария релизі 2015 жылдың шілдесінде 9 бірізді сынақтан кейін өтті.[2]

Майнинг өндіру негізінде желіні қорғау тек бастапқы кезеңде жоспарланады, содан кейін аралық кезеңде гибридті модельмен тек қана proof-of-stake-ке ауысады.[3] Бұл ретте майнингке мамандандырылған процессорларды (ASIC) қолданудан қорғау бейне жадыға (GPU) қойылатын жоғары талаптарға айналды — 2017 жылғы шілдеде 2,04 Гб қажет етілді, 2021 жылғы желтоқсанда шамамен 4,5 Гб бейне жады қажет болды. Metropolis-ты жаңарту: Byzantium Proof of Stake әдісіне көшудің бастамасы болды.[4]

Metropolis-ты іске қосу: Constantinople 2019 жылдың 28 ақпанында өтті және желіні PoS-протокол Casper-ге көшуге және 2019 жылдың бірінші тоқсанында өткен майлингтің бұрынғы моделін алып тастауға дайындады.[5] Istanbul-дың келесі жаңғыруы # 9069000 блогында жоспарланған (бұл 2019 жылдың 4 желтоқсанында болады деп жоспарланған), алайда жаңарту Ethereum негізгі желісінде 2019 жылдың 8 желтоқсанында іске қосылды.[6] [7] Istanbul-дің негізгі міндеттерінің бірі Ethereum блокчейнінің анонимді Cryptocurrency Cash-пен үйлесімділігін қамтамасыз ету және SNARKs және STARKs-тің нөлдік дәлелі протоколдарының арқасында желінің масштабталуын арттыру болды. Сонымен қатар жаңарту операциялық кодтарды іске қосуға арналған эфир құнын өзгерту есебінен желіге Ddos-шабуыл жасауды қиындатты. Istanbul екі бөлімнен тұрады, екінші бөлігі — Berlin, Ethereum 2.0-ге көшкенге дейін соңғысы болаатын осы бөлім 14 жылдың 2021 сәуіріне белгіленген.[8]

2022 жылы Ethereum тарихтағы ең үлкен протоколды жаңартуды аяқтады. Әзірлеушілер Proof-of-Work (PoW) консенсус механизмінен экологиялық таза Proof-of-Stake (PoS) жүйесіне көшті. Соңғы кезең «Біріктіру» («біріктіру») деп аталды, ол кезде іске қосылған Beacon Chain қолданыстағы Ethereum негізгі тізбегімен біріктірілді.

Ауыстырудың негізгі себептері:

Proof-of-Work ұзақ мерзімді перспективада жақсы масштабталмайды және тұрақтылығы нашар.

Proof-of-Stake желісін қолдауға ірі инвесторларға ғана емес, барлығына дерлік қатысуға мүмкіндік береді.

Блоктық сыйақыны азайту арқылы ETH монеталарын шығару жылдамдығының төмендеуіне қарамастан желілік сыйақыларды бөлу әділетті болады.

Біріктіруден кейін желімен өзара әрекеттесу үшін Besu және Teku сияқты клиенттердің комбинациясы қажет болады. Екі клиент әзірленуде және сынақтан өтуде. Қолданыстағы орталықтандырылмаған қолданбалар орташа пайдаланушы үшін өзгеріссіз жұмыс істейді.

Біріктіру өткізу қабілеттілігін арттыруға бағытталған sharding технологиясын енгізуге жол ашты. Бұл уақытты қажет етеді, сондықтан масштабтауға қатысты мәселелердің жедел шешімін күткен жөн.

Эфир өңдеу

Ethereum – ның валютасы эфир (Ағылшын тілінен ether [ˈiːθə]). Қысқаша белгілеу үшін ETH және Ξ(Грекше әріп “Кси”) түріндегі сивол қолданылады. Бөлшек бөлімдерінің өзіндік аты бар: 1/1000 – finney, 1/106 – szabo, 1/1018 – wei. Басқа криптовалютаға қарағанда, автор эфирдың функциясын қаржы операцияларымен шектемейді, оны мысалы, ресурстарды айырбастау ретінде немесе активтерді мәмілемен ақылды контракт көмегімен регистрация жасау үшін қолдануға болады. Авторлар эфирді “Крипто – отын” деп атайды. Эфирді айырбастау қызметтерінде сатып алуға, сатуға болады. Барлық эфирдің капиталицазиясы отыз миллиард доллардан асады.

Ethereum («эфир») - қазіргі әлемдік экономиканы орталықсыздандыру процесін жеделдететін және оның әртүрлі салаларына әсер ете алатын валюта. Қазіргі уақытта Ethereum идеясын Fortune 500 тізіміндегі көптеген компаниялар қолдайды.Трейдерлердің пікірінше, пайда табуға мүмкіндік беретін Ethereum құбылмалылығы қызығушылық тудырады.[9]

Қызықты фактілер өңдеу

• 2014 жылы Ethereum краудфандинг арқылы жиналған сома бойынша екінші орынды алған. • Эфирдің бөлшек бөліктері Вей Дай, Хэла Финни және Ника Сабо атымен аталған. • Виталик Бутеринның айтуынша “Ethereum - ның ойлап табылуы ақша үшін жасалған жоқ. Бұл белгілі бір миссия, идея болды. Майнингтің ролі азаюда және бұл азаю болашақта перпективті емес.” • Euthereum аналогы Namecoin 5 жолды кодпен жүзеге асады.

Ескертпелер өңдеу

  1. What is a Cryptocurrency Exchange?. coinmama.com. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  2. What is Ethereum?. kucoin.com. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  3. ETH Mining Resources. hashuni.com. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  4. The Constantinople Upgrade: What You Need to Know. media.consensys.net. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  5. Quad Kicker (v1.9.7). github.com. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  6. Ethereum's Istanbul Hard Fork Is Now Live. coindesk.com. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  7. Eighth Ethereum hard fork is another step towards the Proof-of-Stake consensus algorithm. newdaycrypto.com. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  8. Ethereum Berlin Upgrade Announcement. blog.ethereum.org. Тексерілді, 30 мамыр 2022.
  9. Ethereum саудасы. Мұрағатталған 19 қаңтардың 2022 жылы.