Гауһар (тас)

(Бриллиант бетінен бағытталды)

Бриллиант, гауһар – өңделіп қырланған зергерлік алмас. Ең алғашқы бриллианттар – табиғи процестер нәтижесінде егеліп жылтырланған кристалдар, алмас кенқайраңдарында кездесті. Алмас кристалдарын өңдеу жұмыстары 14 ғасырда Венецияда басталған. Бриллиантты қырлау жұмыстарының негізі алмас кристалдарының табиғи пішінінен (октаэдр, додекаэдр) өрбіген. 17 – 18 ғасырларда «роза», «багет», «перуцци» және «регент» деп аталынған Бриллианттың қырланған түрлері кеңінен тараған. 19 ғасырда алмас өндірісіне ендірілген механикалық егеу-өңдеу әдістері тастардың жалпы бейнесін өзгертуге, сонымен қатар қазіргі дөңгелекше Бриллианттың шығуына себепкер болды. Бұл дөңгелек бейнелі, қырлы Бриллианттар ғажайып жылтыр және сәуле шағылыстыру-құлпырма қасиеттеріне ие болды. Осындай 57 тегіс жақты дөңгелекше – «толық» Бриллиант 3 қабаттан тұрады: жоғарғы (тәж), ортаңғы (рундист), төменгі (павильон). Тәж Бриллианттың ортанғы осіне тік перпендикуляр орналасады. Оны айнала 32 жақты 2 – 3 қатарлы белдеу жүргізіледі. Рундист Бриллианттың аумағын және бейнесін реттейді. Павильонда 24 жақ 2 қатарға айнала орналасып, орт-нда бір нүктемен аяқталады (кейде нүкте орнына 8 бұрышты кішкентай 58 жақ өңделеді). «Толық» қырлы Бриллианттың геометриялық сипаттамасын (қабаттарының биіктігі, ортаңғы қабатының диаметрі, қырланған жақтардың қиылысу бұрышы, т.б.) 1919 жылы орыс зерттеушісі М.Толковский есептеп шығарған. Бриллиантты қырлаудың көп тараған түрлері: дөңгелекше («қарапайым» және «толық»), түрлі пішінді («алмұрт», «жүрек», «сопақ», т.б.), тікбұрышты («багет», «изумруд»), жұпсыз симметриялы («импариант», «принцесса»), т.б. Бриллиантты бағалауда оның түсі, түрлі «ақаулары» (жарығы, қоспалары, т.б.), салмағы және қырлау сапасы ескеріледі. Бұл қасиеттерді анықтау үшін түрлі стандарттық эталондар мен әдістер қолданылады. Бриллиант зергерлік бұйымдар жасауда (сақина, сырға, түйме көздерін және композициялы бұйымдардың жеке элементтерін немесе топталған жиынтық түрінде оның негізін құрауға), ордендер мен жоғ. ерекшелік белгілерін әшекейлеуге қолданылады. Бриллианттың салмағы каратпен (0,2 г) өлшенеді.[1]

Бриллиант

Галерея

Дереккөздер

  1. Қазақ Энциклопедиясы