Бурхан Халдун

Бурхан Халдун, Хэнтэй — қазіргі Моңғолияның солтүстік-шығысында, Хэрлэн, Онон, Тула өзендері бойында орналасқан тау. Қазір “Хэнтэй” деп аталады.

Ұлы Хэнтэй, кіші Хэнтэй деп екі сілемге бөлінеді. Теңіз деңгейінен 2800 м биіктіктегі ну орманды кіші Хэнтэй тауының ертеде Бурхан Халдун деп аталғаны туралы ғылыми пікірлер бар. 11 ғасырдың соңғы жартысында Бөрте Чино, Коа Марал әулеті Ергенеқоннан шығып, талай жерді аралап жүріп, осы Бурхан Халдун тауының қойнауына келіп қоныстанып қалған екен. “Алтан тобчида” Бурхан Халдун тауы алғашында моңғолдар үшін жат өлке болғаны айтылады. Бурхан Халдунның қойнауында, Онон өз-нің бойында Шыңғыс хан дүниеге келген. 1180 жылы меркіттер Есугей батыр әулетін шауып, Бөртені тұтқынға алады. Сонда Темірші Бурхан Халдунның ну орманын тасалап жан сақтап қалыпты. Теміршінің меркіт Тогтыбекке “Бурхан Халдунның баурайын алам дегенше, қолыңнан келсе менің басымды ал!” деген сөздері осы атамекен турасында болса керек.