Верден қырғыны

Германия 1916 жылы басты соққысын батыс майданда өткізуді көздеді, ол үшін, алдымен, Верден қамалы маңында орналасқан француз қорғанын бұзуды жоспарлады.Ұзаққа созылған артиллериялық атқылаулар мен неміс жаяу әскерінің шабуылы француз қорғанысын толық бұза алмады. Неміс әскерінің шабуылы жазға қарай әлсіреп, оның алға қарай ұмтылу әрекеті 7 шақырымнан аспады. Верден түбіндегі шайқастың бәсеңдеуін күтпей- ақ ағылшын - француз әскерлері Сомма жағасындағы шабуылды бастады. Бұл аудандағы шайқас қарашаның соңына дейін жалғасты. Антанта әскерлері тұңғыш рет ағылшынның 79 танкін қолданса да қарсы жақтың майдан шебін бұза алмады.Верден мен Соммадағы шайқаста екі жақ 2 млн адамынан айрылып, үлкен шығынға ұшырады. Бұл шайқастың нәтижесінде Германия ағылшын - француз әскерін талқандауға дәрменсіздігін танытып, қорғанысқа көшті. Батыс майдандағы Германия белсенділігі жойылды. 1916 жылғы 4 маусымда Шығыста Ресей армиясының Оңтүстік - Батыс майдандағы жаңашабуылы басталды. Генерал Брусиловтың қолбасшылығымен орыс әскері Луцкінің шығысындағы Австро - Венгрия майданын бұзып өтіп, Буковинаны және Галицидің үлкен бөлігін азат етті және Карпатқа жетті. Шығыс майдандағы сәтті шайқастар одақтастардың Верден түбіндегі жағдайын жеңілдетіп, Соммада шабуыл бастауға мүмкіндік берді. Италия әскерін Австро - Венгрияның қошауынан құтқарды және 17 тамызда жасалған шарт бойынша Румынияны Антанта жағына тартуға мүмкіндік алды. Жалпы, 1915 және 1916 жылдардағы шайқастар Үштік одақтың күш - қуатын барынша әлсіретті. Антанта ,керісінше өзінің пайдасына тиісті бетбұрыс жасады. Соғыс өрті шалған жерлерде босқындар пайда болды. Халық соғыс кезіндегі қиыншылықтарды өз елінің мүддесімен байланыстырып, оларда Отанды жақтайтын патриоттық сезімдер бой көтерді. Осыған байланысты жергілікті халық ереуілдерге, шерулер мен көтерілістерге шықты.

Дереккөздер

• Дүние жүзі тарихы, Алматы, Мектеп баспасы 2006 жыл.