Газбен қанығу

Газбен қанығу-таужыныстардағы кеуектердің, қуыстардың, жарықтардың табиғи газдармен тоғытылу дәрежесі. Таужыныстарды құраушы минералдардың сорбциялық қабілетіне, олардың кеуектілігіне, жарықшақтылығына, газдардың қысымана тәуелді. Мөлшерлік тұрғыдан алғанда, таужынысты тоғытқан табиғи газ көлемінің таужыныстарындағы ашық кеуектер мен қуыстар көлеміне қатынасына тең келетін шама газбен қанығу коэффициенті (К) түрінде өрнектеледі. Табиғи газ жатыны түрғыдан алғанда, Г.қ. коэффициенті қойнауқаттың температуралық-қысымдық жағдайларында таужыныстардың газбен тоғытылған ашық кеуектілігінің көлемін сипаттайды.

Газгольдер - газды қабылдауға, сақтауға және таратуға немесе оны өңдеу және қолдану қондырғыларына беруге арналған түрақты болат ыдыс-қоймалар. Сонымен бірге бұлар әр түрлі газдарды араластыруға, шамасын өлшеуге де пайдаланылады. Жұмысының ретіне қарай - ауыспалы және тұрақты көлемді, пішіні жағынан - сфералық және цилиндрлік болып ажыратылады.

Газдарды құрғату - газ бен газ қоспаларын ылғалдан арылту. Табиғи газдарды құбыр желіпері арқылы тасымалдағанда газ қоспаларын төмен температурада жеке түрбөлшектерге бөлгенге дейін жүргізіледі.Кәсіптік жабдықтарды және газ құбырларын үздіксіз пайдалануды қамтамасыз етеді, газгидраттық тығындардың түзілуін болғызбайды. Құрғатудың негізгі әдістері - конденсациялық, абсорбциялық, адсорбциялық әдістер. Әуелгісінде сығымдау мен салқындату арқылы су буы қоюланады, екіншісінде - ылғал газды сұйық сіңірушімен өңдейді, үшіншісінде су буын қатты түйірлік адсорбент көмегімен сіңіреді. Қолданылатын абсорбенттер - ди- және триэтиленгланколдер, адсорбенттер - силикагель, белсенді АІ2Оз, цеолиттер.

Газды абсорбциялық тазалау - табиғи газдар мен мұнай газдарынан (газ қоспаларынан) H2S, С02, күкірт қышқылын, т.б. қоспаларды сұйық абсорбенттер көмегімен аластау. Ауаның ластануын болдырмау, газ тасымалдайтын жүйелерді коррозиядан қорғау, күкірт және меркаптандар алынатын шикізат ретіндегі қоспаларды бөліп алу мақсатында газ өңдеу зауыттарында жүзеге асырылады. Процесс газ тазаруы өтетін аппарат пен ерітіндіні тұту қабілеті бар регенератордың арасындағы абсорбенттің үздіксіз айналуы түрінде жүреді. Газдың құрамы мен қолданылатын абсорбенттерге байланысты. Г.а.т-дың бірнеше топтары белгілі. Тазалау 20-ғасырдың 50-жылдарының орта кезінен қолданыла бастады.