Жастар саябағы (Өскемен)

«Жастар» саябағы

«Жастар» этносаябағы Шығыс Қазақстан архитектуралық– этнографиялық және табиғи-ландшафттық музей-қорығының құрамына кіреді. Революцияға дейінгі кезеңде "Жастар" саябағының территориясы Өскемен қаласының орталығында болып, онда қала базары, Покров соборы және Халық үйі орналасты. Покров соборы көпес Н.М. Михайловтың және басқа да қайрымдылық жасаушылардың қаражаты есебінен 1888 жылы тұрғызылған. Ол тастан жасалған, бес бұрышты, әулие-ана Покров, Иоанна Шоқынушы (оң жағында), Әулие Николай (сол жағында) шектерімен үш тәжді етіп тұрғызылған. Халық үйі 1902 жылы қала тұрғындарының демеушілігінің, сонымен бірге қалаға жер аударушылардың демеушілігінің арқасында салынған. Бұл алғашқы қалалық мәдени-ағарту мекемесінде кітапхана және мұражай бөлмесі, ал 1902 жылдан бастап театр орналасты. Халық үйі мен Покров соборы арасында Өскемен қазынашылығының ғимараты орналасты. Қазір ол Жамбыл атындағы облыстық драмалық театрының костьюмдер бөлмесі. 1934 жылы Өскеменге С.М.Киров келгенде қала басшыларына аудандық атқару комитетіне (қазіргі қалалық архитектура ғимараты) тура қарама-қарсы жерде базардың орналасқандығынына назар аударуды, оның орнына саябақ салуды ұсынды. 1935 жылдың тамызында саябақтың негізі қаланды. 1935 жылы күзде 4 806 ағаш пен бұталар отырғызылды. 1938 жылы 18 шілдеде саябақтың ортасында С.М. Кировқа арналған ескерткіш қойылды. 2001 жылы мұражайға берілген қалалық саябақта қайта қалпына келтіру жұмыстары жүргізіле бастады. Алтай ботаникалық бағының қызметкерлерінің қатысуымен кәрі және ауру ағаштар орынына біртіндеп жаңа өскіндер отырығызыла бастады. Көбіне облыстық флораға сәйкес келетін ағаштар (самырсын, қарағай, балқарағай, қайың, шетен және т.б.) және қала жағдайында жақсы дамып, өсе алатын және шаң мен газға төзімді болатын ағаштар таңдалып алынды. 2002 жылы Ертістің сол жақ жағалауындағы сәулет-этнографиялық кешен Киров атындағы қалалық саябаққа (Тоқтаров көшесі) ауыстырылды. Киров саябағына ХІХ ғасырдың соңы - ХХ ғасырдың басындағы сәулет ескерткіштері көшіріліп әкелінді. Нәтижесінде ашық аспан астындағы сәулет-этнографиялық қойылым табиғи кешені салынды, онда дәстүрлі шаруашылық құрылыстары бар халықтық өнер ескерткіштері көрсетілген.