Жуковский теоремасы

Жуковский теоремасысұйықтықтың не газдың жазық параллель ағынында орналасқан денеге әсер ететін көтергіш күш туралы теорема. Бұл теорема бойынша көтергіш күш ағын ішіндегі құйындардың (жалғасқан құйындардың) әсерінен туады. Сұйықтық не газ ағыны ұшақ қанатын орай аққанда ағын жылдамдығының циркуляциясы пайда болады. Ал жылдамдық циркуляциясы сұйықтық не газ ағынының құйындалу дәрежесін сипаттайды. Бұл теореманы Н.Е. Жуковский дәлелдеген (1904). Ол теорема былайша тұжырымдалады: егер сығылмайтын сұйықтықтың орныққан жазық параллель потенциал ағыны шексіз ұзын цилиндрдің жасаушысына перпендикуляр бағытта ақса, онда цилиндрдің жасаушысы бойымен алынған ұзындығы бірге тең бөлігіне көтергіш күш әсер етеді және ол ортаның тығыздығы мен ағынның шексіз қашықтықтағы жылдамдығының көбейтіндісін цилиндрді орай ағатын кез келген тұйық контурдағы ағын жылдамдығының циркуляциясына көбейткенге тең (суретті қ.). Бұл теорема формула түрінде былай жазылады: Көтергіш күштің бағыты, шексіз қашықтықтағы жылдамдық векторының бағытын циркуляция бағытына қарсы тік бұрышқа бұру арқылы табылады. Жуковский теоремасы сығылатын сұйықтықтың (газдың), профиль бағыты бойынша, дыбыс жылдамдығына дейінгі жылдамдықпен қозғалған ағынына қолданылады. Дыбыс және одан да жоғары жылдамдықтағы сұйықтық ағыны үшін Жуковский теоремасы жалпы түрде дәлелденбейді. Жуковский теоремасы ұшақ қанаты мен ескек пәренің (винттің) қазіргі теориясының негізі болып табылады. Оның көмегімен ұшақ қанатының көтергіш күші, ескек пәренің тарту күші, турбина мен компрессор қалақшасындағы қысым күші, т.б. есептеледі.[1]

Жуковский Николай Егорович

Сілтеме өңдеу

  1. Қазақ энциклопедиясы, 4 том; Әдеб.: Жуковский Н.Е., О присоединенных вихрях, Полн. собр. соч., т. 5, М. – Л., 1937; Лойцянский Л.Г., Механика жидкости и газа, 5 изд., М., 1978.