Жүз Бірінші Қазақ Ұлттық Атқыштар Бригадасы
Жүз Бірінші Қазақ Ұлттық Атқыштар Бригадасы — Ұлы Отан соғысына қатынасқан қазақстандық әскери құрама.
1941 жылдың 5-желтоқсаны мен 1-мамардың арасында Ақтөбе қаласында жасақталған. Ол атқыштар бөлімі деп аталғанмен, шын мәнінде ұлттық құрама болды. Бригада Ақтөбе, Гурьев (Атырау) , Батыс Қазақстан, Қызылорда облыстарының тұрғындарынан жасақталды. Құрамында 5007 адам болды. Оның тұңғыш командирі – полковник С. Я.Яковленко, соңынан полковник А.И.Серебряков, полковник И. Ф. Воробьев, әскери комиссары -аға батальон комиссары Н.А.Алиев болды. Алғашқы шайқасқа 1942 жылы 28 қараша күні Калинин майданының 39-армия құрамында Оленино маңындағы Кувшиново және Букарево деревняларында алғаш жауынгерлік сынақтан өтті, немістердің Ржев түбіндегі тобымен 2 ай ұрыста жаудың 2500-ден астам әскерлерін қатардан шығарды. Бұл ұрыстарда Х. Бекішев, У. Ахмедзянов, А. Алпысбаев, Ш.Қарамергеновтар көзге түсті. Екі айға созылған қантөгістен кейін жаудың 2,5 мың адамын жойып, кеңестік бір дивизияның қоршаудан шығуына көмектесті.
- 1943 жылы көктем – жаз айларында Великие Луки түбінде қорғаныста болды. Күзде Демидов, Сураж – Витевский қалалары бағытында шабуылға шығып, жаудың 3,6 мың солдаты мен офицерін саптан шығарды, 158 елді мекенді азат етті.
- 1944 жылы жазға дейін Полоцк қаласы түбіндегі ұрыстарға қатынасып, жаудың 1,5 мың адамын жойды. Кейінгі ұрыстарды бригада Ресейдің Витебск, Смоленск облыстарын , Беларусь мен Прибалтиканы азат етуге қатысты. Жаумен шайқаста ақтөбеліктер Б.Ержанов, Г.Житкинов, Р. Нұртазин, И. Нуркин, Б.Хасанов, А.Аязбаев т.б көптеген жауынгерлер ерлік көрсетті.
- 1944 жылы шілде айында таратылып, әскер күші 47-гвардиялық атқыштар дивизиясына және 90-гвардиялық атқыштар дивизиясына бөлініп берілді.