Жөтелшай (лат. Betonica) – ерінгүлділер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда шалғынды жерлерде, бұталар және аршалы орман арасында, тоғай ішіндегі ашық жерлерде өсетін дәрілік (әріпдәрі) Жөтелшай (B. offіcіnalіs) және жапырақты Жөтелшай (B. folіosa) кездеседі. Биіктігі 50 – 100 см-дей. Шашақ тамырлы, тік өсетін төрт қырлы сабағы болады. Жапырақтары жұмыртқа тәрізді сопақша келген, сыртын қысқа түк жапқан, жиегі иректі. Ірі, қара қошқыл, қызыл, ашық көк, түтік тәрізді тостағанша гүлдері масақ гүлшоғырына топталған. Маусым – тамыз айларында гүлдеп, шілде – қыркүйекте жемісі піседі. Жемісі – жаңғақша. Әріпдәрінің гүлшоқтарымен бірге шөптерін де дәрілік мақсатта пайдаланады. Одан жасалған дәріні суық тигенде, сал болып ауырғанда, құяң кезінде ішеді.[1]

Жөтелшай
дәрілік жөтелшай
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Asterids
Сабы: Lamiales
Тұқымдасы: Lamiaceae
Кіші тұқымдасы: Lamioideae
Тегі: Betonica
түрлері

13 түрі белгілі

Дереккөздер

өңдеу
  1. "Қазақ Энциклопедиясы"