Лаплас Пьер(1749 - 1827) - француз астрономы әрі математигі, физигі.Ол аспан механикасы әдістерін дамытты, Ньютонның бүкіләлемдік тартылыс заңы негізінде Күн жүйесіндегі аспан денелерінің қозғалысының өзіне дейінгі ғалымдар түсіндіре алмаған мәселелерін аяқтаған, ол егер планеталардың біріне-бірінің әсер ететін ұйытқытулары математикалық қатарлар ретінде қарастырылатын болса, бүкіләлемдік тартылыс заңы планеталардың қозғалысын толық тай түсіндіре алатынын дәлелдеген.Ол әлгі ұйытқулардың ауық-ауық түрде қайталанатынын анықтаған.Ол 1780 жылы аспан денелерінің орбиталарын есептеудің жаңа тәсілін ұсынған.Пьер Лаплас Сатурн сақинасының тұтас бола алмайтындығы туралы тұжырым жасаған, себебі бұл жағдайда әлгі сақина орнықсыз болатынын, Сатурн полюстері аймағының әжептәуір сығылатынын болжап айтқан.Пьер Лапластың еңбектерінің ең басты нәтижесінің бірі Ай қозғалысының орташа жылдамдығының Жер орбитасының эксцентриситетіне тәуелді болатынын, бұл шаманың планеталардың өзара тартылысы әсерінен өзгеретіндігін ашуы болады.Бұл ұйытқудың ғасырлық қозғалыс еместігін, ұзақ мерзім бойынша ауық-ауық қайталатындығын, олардың салдарынан Ай қозғалысының баяулайтынын дәлелдеген.Ай қозғалысының біркелкі еместігінен туындайтын Жер полюстерінің сығылыңқылық шамасын анықтаған.Теңіз суының тасқындау динамикасының теориясын жасаған.Оның аспап механикасы саласындағы ғылыми еңбектері <<Аспан механикасы туралы трактатында>> қорытындыланған.

Лаплас Пьер

Дереккөздер өңдеу

Математика әлемі: Жалпы орта білім беретін оқу орындарының(мектеп, гимназия, колледж, лицей) оқушылары мен студенттеріне және математика әуесқойлары мен көпшілік оқырмандарға арналған математикалық пәндік энциклопедия.Нұрқанат Көбенқұлұлы.