Леман қызғалдағы
Биіктігі 20 - 50 см,пиязшығы жұмыртқа тәрізді,жуандығы 1,5 - 4 см,өте қатты терілі,қара қоңыр,жер бетіне дейін созылған,ішкі жағы қалың (кейде шамалы бұйра) түкті қабықты. Сабақтың жербеті бөлігі жерасты бөлігіне тең немесе ұзындау,гүл силамымен бірге жалаңаш;жапырақ саны төртеу,қайырылған немесе шамалы бүгілген,алшақ орналасқан,көкшіл сұр,жалаңаш,жиегі бұйра,тегіс,әдетте гүлде едәуір жетпейді,төменгісі таспа тәрізді немесе сызықты таспа тәрізді,ені 1,5 - 2,5 см. Гүлі біреу;гүл серігі сары,қызғылт сары немесе қызыл,әдетте тек ішкі жағының төменгі бөлігі қоңыр күлгін немесе қара күлгін дақты,ұзындығы 2,5 - 7 см,ұшы бірден сүйірленген қысқа сирек түктенген,сыртқылары кері жұмыртқа тәрізді немесе ұзынша ромб тәрізді,ішкілері кері үшбұрышты таспа тәрізді немесе кері үшбұрышты жұмыртқа тәрізді;аталықтары гүл серігінен 3 есе қысқа,жіашелері жалаңаш,сары немесе жоғарғы жағы қара күлгін,тозаңдықтары сары,жіпшелеріне тең;түйінінің аналық аузы орнықты;қорапшаның қалыңдығы 1 - 1,5 см,ұзындығы 2,5 - 3 см.
| Леман қызғалдағы | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Екі-есімді атауы | ||||||||||||||
| Tulipa lehmanniana Merckl. | ||||||||||||||
| Синонимдері | ||||||||||||||
|
Tulipa behmiana Эдуард Людвигович Регель |
Сәуір айында гүлдейді.
Қазақстанда таралуы Құмда немесе түрлі түсті таужыныстардың жиынтығы бар жерлерде өседі.Қызылқұм мен Түркістан флористикалық аймақтарында кездеседі.
Қазақстанның <<Қызыл кітабына>> енгізілген.
Ескерту:Кей мамандардың пікіріне,Леман қызғалдағы Борщов қызғалдағы (T.borszczowii) және Бем қызғалдағымен (T.behmiana) бірігіп,уш өте жақын туыстас,бір ататектен шыққан шөл түрлерінің тобын құрайды.Олардың көбіне бір түрдің түршесі немесе формасы деп есептейді.
Дереккөздер өңдеу
Қазақстанның қызғалдақтары энциклопедиясынан