Майкл Портер

Michael Eugene Porter (Майкл Юджен Портер, туыл. 1947) Гарвард кәсiпкерлiк-мектебiнің (ағылш. Harvard Business School) iскерлік әкiмшілдiк кафедрасының профессоры, экономикалық бәсекелестiктi зерттеуден танылған маман, соның iшiнде елдер арасындағы және өлкелердiң арасындағы, халықаралық нарықтардағы бәсекелестiкті зерттеді . Елдердiң бәсекелестiк артықшылықтарының теориясын жасады.

Michael Eugene Porter
Дүниеге келгені:	мамыр 23, 1947 (1947-05-23) Ann Arbor, Michigan
Мансабы:	Author, Management Consultant

Биографиясы

Майкл Портер әскери офицердiң жанұясында, 1947ж. Мичиган штатында дүниеге келдi. Принстон университетiн бiтiрдi, содан соң бизнес- әкiмшілдiктің магистр дәрежесiн және Гарвард университетiндегi философия докторы дәрежесін алды, және де оқуды өте жақсы бағаларға бітірiп отырды. 1973 жылдан бастап (бұл колледждiң барлық тарихында ең жас профессор болып табылды) Harvard Business Schoolге жұмыс iстейдi. Әртүрлi елдерде үлкен зерттеу жұмысын 100-ден аса салалардан өткiздi. 1990 жж. Оңтүстік Корея елінің үкіметіне консультациялар жүргізді. 2006 ж. Ресейге шақырылып, оның өзге елдермен салыстырғандағы бәсекелестігі туралы консультация жүргізді.Портер экономикаға экономикалық кластер деген ұғым енгізді, оның айтуы бойынша, компанияның бәсекеге қабілеттілігі көп жағдайда оның қоршаған ортасына байланысты болып келеді.

Кәсiби сыйлықтары, сыйақы:

• Өзінің мақалалары үшін McKinseyнiң наградасын үш рет алды.

• George R награда. (менеджменттiң академиясы) Terry Book менеджменттiң дамытуына үлкен үлес қосқаны үшін.

• (өнеркәсiптiк экономисттердың Ұлттық қауымдастығы) Adam Smith наградасы.

• Жетi құрметтi доктор дәрежелері.

Ғылыми ойлары

Майкл Портер бәсекелестiктiң табиғатын зерттеудiң жетекшi мамандарының бiрі болып табылады. Мысалы, Портер өзінің өмірінде дүние жүзіне әйгілі AT T, DuPont, Royal Dutch / Shell және Procter Gamble компанияларында бизнес- консультант болып, Alpha-Beta Technologies, Parametric Technology Corp, R B Falcon Corp және ThermoQuest Corp компания директорларына басқарушылық қызметтер көрсеткен.Сонымен бiрге Портер үкiметте консультант ретiнде жұмыс iстеген. Ол президент Рейганның салалық бәсекеге түсе алатындығы бойынша президенттiк комиссияға тағайындалды, сонымен бiрге экономикалық өсуге және технологиялар бойынша губернатор кеңесiнiң төрағасының орынына Вильям Вэлдомдпен (Массачусетс губернаторы) шақырылған. М.Портер Үндістан, Жаңа Зеландия, Канада және Португалия, және Орталық Американың елдерiнiң президенттерi үшiн аймақтық стратегияны дамыту бойынша кеңес берген. 1990-шы жылдары Оңтүстiк Корея үкiметiне кеңес берген. Портерге Ресей үкiметi 2006 жылда елдiң бәсекеге түсе алатындығын талдауды зерттеуге тапсырыс бередi. Профессор Портер ескi Америка қалаларының бiр бөлiгiнiң экономикасының жандану iсінде новатордың ролiн ойнады.

Портердiң күштерi; Портердiң теориясы; Портердiң бес күштерi

Майкл Портер салалық пайдалылықтарды анықтайтын 5 бәсекелестiк күштерді ажыратады:

• Егер (customers ) тапсырыс берушiлер (себептен тәуелсiз) жабдықтаушыға қарағанда көп күшке ие болса, олар бұл артықшылықтарын пайдаланады және жабдықтаушының пайда маржаларын азайтады.

• Егер ұйымның (suppliers ) жабдықтаушыларында күшті нарықтық артықшылығы бар болса, сонымен бiрге олар бұны пайдаланады және де өз өнімдерін анағұрлым қымбаттырақ сатады.

• Егер (substitutes ) тауарлардың/қызметтердің ауыстырғыштары бар болса, олар ұйым тағайындаған бағаның өлшемiн шектейтін болса, демек олар оның пайдасының мөлшерін нақ осылай шектейдi.

• Егер салаларда (rivalry ) қарқынды бәсекелестік бар болса, онда ол қатысушыларды бағалық, зерттеушілік, жарнамалық соғыстарға қатысуға мәжбүрлеп қосады, және де бұл бағаның төмендеуіне себеп болады.
• Eгер салаларда (new entrants ) жаңа қатысушылар көрiнiп қалса, және, олар өздерімен бiрге қосымша қорларды әкеледi және нарықтың бұрынғы қатысушыларынан пайданы тартып алуға ұмтылады. Бәсекелестік көбейеді , ал пайда азаяды.

Бұл күштер бiрiгiп саланың пайдасының шектi потенциалдығын анықтайды.