Милықұдық тұрағы

Милықұдық тұрағы, қола дәуірінен орта ғасырларға дейін пайдаланылған мыс кенін өндіру және қайта ендеудегі негізгі орын болған. Жергілікті халық оны «Елуқұдық» — деп атайды. Жезқазған кенішінен оңтүстікке қарай 1 шақырым жерде орналасқан. Милықұдық тұрағы көлемі өте үлкен, батыстан шығысқа қарай 800 м., солтүстіктен оңтүстікке қарай - 600 м. жерді алып жатыр, жалпы аумағы акад., Қ. И. Сәтбаевтың есептеуінше 10 га. Милықұдық тұрағы ең алғаш геологтар назар аударған. 1939 ж. акад. Қ. И. Сәтбаев ежелгі ендірілген кеннің келемін анықтау үшін зерттеулер жүргізген. Кейін Н. В. Валукинский зерттеулер жүргізген. Зерттеушілердің пікірінше Милықұдық тұрағы төменгі орта және жоғарғы қабаттардан тұрады, олар қола дәуірін, ерте және кейінгі ортағасырларды камтиды. Милықұдық тұрағында жартылай жеркепелердің орындары сақталған. Кіретінесіктерісолтүстік шығыс қарайды. Ірі жеркепелердің саны 1 және 2 (8x9; 8x7 м.), ең кішілерініңсаны 3 (5х6м.). Жер кепелердің тереңдігі 0,8-ден, 1,2м. дейін. Милықұдық тұрағы төменгі қабаты Орт. Қаз. Беғазы-Дәндібай дәуіріне жатады. Ежелгі металлургтердің әр үйінде тас ошақтар орын тепкен. Кенді ұнтақтаудың ежелгі әдістері назар аударарлық. Милықұдық тұрағынан қола дәуірінің 15 мыс балқыту пештері табылды. Қола дәуірі пештері деңгелек пішіндес, диаметрі 3-4 м, терендігі 1-ден 2 м. дейін. Қазба жұмыстары кезінце салмағы 10 кг болатын тас кайлалар табылған. Н. В. Валукинский 30 аса сына терізді тас кайлаларды тапқан. Сол сияқты М. т. кенді ендіруге арналған кайла, балға, сына, қол балталар т. б. тәрізді құралдар көптеп кездеседі.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5