Моногенетикалық сорғыштар

Моногенетикалық сорғыштар (Monogenеа) – паразит жалпақ құрттардың бір класы. Моногенетикалық сорғыштар балықтардың терісі мен желбезегінде, қосмекенділер мен бауырымен жорғалаушылардың қуығында тіршілік етеді. 2,5 мыңдай түрі бар. Тұрқы 1 мм-ден 2 – 3 см-ге дейін, созылыңқы, артқы бөлімінде ерекше бекігіш ілмегі болады. Арнайы бекіну мүшелері құрт денесінің алдыңғы бөлімінде орналасқан. Олар жабысқақ секрет бөлетін бір клеткалы бездердің жолдары ашылатын қалақ тәрізді өсінділерден немесе кішкене сорғыштардан тұрады. Ас қорыту жүйесі жақсы дамыған; денесінің алдыңғы жағында орналасқан ауыз қуысы көптеген бүйір өсінділерімен тармақталатын қапшық тәрізді немесе қос тарамды ішекке жалғасып жатады. Денесінің алдыңғы жағында орналасқан 1 – 2 жұп көзі болады. Қан айналу, тыныс алу жүйесі болмайды.

Echinoplectanum laeve

Зәр шығару жүйесі протонефридиялы, яғни, негізгі экскреторлы өзекшелер денесінің алдыңғы бөлімінде екі зәр шығару саңылауларымен аяқталады. Моногенетикалық сорғыштар – гермафродиттер, бір немесе көптеген аталық тұқым бездері мен жалғыз жұмыртқа безі болады. Моногенетикалық сорғыштардың көпшілік түрі балықтардың паразиті болғандықтан, тоған балық ш-на үлкен зиян келтіреді.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев — Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том 27 бет.