(Nippur), Вавилонның оңтүстік-шығысындағы көне месопотамия қаласы. Қазіргі Ирак территориясында. Қала Ефрат өзенінің жағасына орналасқан, кейін өзгерген. Б.ж.с.д. 2500 Ниппур найзағай құдайы Шумер Энлилоға табыну орталығы болған. Парфиян құрылысында (Парфия) бұл құдайдың көне қасиетті заттарын бірге көмген. 3ғ. бастап, құлаған. 12ғ. немесе 13ғ. қала халқы тастап кеткен. Қазба жұмыстары храмдар, зиярат жасайтын жер және мыңдаған сазды тақташаларды тапқан – бұл Шумер өркениетінің көзі саналады. Аккад кезеңіндегі (Аккад) табыттар мен месрпотамия дәрігерлігіне арналған үлкен храм табылған[1].

Тарихы өңдеу

 
Хамурапи кезіндегі Вавилония

Бұл қала басқа қалалардағы монархтарында "Хан санасы" толық Мәжiлiске қабiлеттi деп санағандықтан Ниппур саяси гегемониямен өз алдына ешқашан ие болмады, бiрақ оның бақылауы маңызды болды. Бұл айқын қасиеттi қала, маңызды Enlil-дiң белгiлi қасиеттi жерiн иелiктен болды. Tummal, Enmebaragesi-нiң ұзақ тарихына сәйкес, Kish-тiң ерте үкiметi, бұл храмды жасалуы үшiн бiрiншi болды. Сонымен бiрге Ниппурға оның ықпалы археологиялық тұрғыдан болған. Хроника храмдағы аумалы рәсiмдерiн жалғастырғандықтан бiртiндеп ерте шумер үкiметтерiн қайта санады: Киша, Enmebaragesi-нiң ұлы Mesannepada; оның ұлы Мескиэнгi - Нанн; урук Gilgamesh; оның ұлы Ур - Nungal; Оның Meskiang-лерi - Нанни ұлының күтушісі болған. Сонымен бiрге бұл тәжiрибе жаңа шумер Уро замандарында қалпына келтiргенiн көрсетедi - күтуші Nammu, Enmegalana-ның бас дiн қызметшiсiн уруктегi Ibbi - күнәні тағайындамады (шамамен б.з.д. 1950ж.). Lugal-Zage-Si және Lugal-kigub-nidudu-дiң жазуы, хан уруктер және сәйкесiнше үкiметтердiң ерте семит басқарушылары, есiк ұялар және тас құмыраларына тағы басқалар, ежелгi қасиеттi жерге сонда жүргiзiлетiн табыну және заңдылықтың нақтылы мөрiнiң беру оның иелiк берiлген мәнін сәйкесiнше көрсетедi. Бұл үкiметтердiң кейбiрi ұсыныс дiни ант бойынша оларды орындалған ensis, немесе губернаторлар сияқты өздерiн тағайындады[2].


Тағы да қараңыз өңдеу


Дереккөздер өңдеу

  1. The Cambridge Ancient History: Prologomena & Prehistory: Vol. 1, Part 1. Accessed 15 Dec 2010.]
  2. Jean-Jacques Glassner, Месопотамия тарихы, Академик Brill , 2005, ISBN 9004130845