Он екі мүше — адамның дене бітіміне байланысты қазақ салт-дәстүрінде айтылған фразеологиялық сөзтіркес.

Он екі мүшеге: бас, омыртқа, екі жамбас, екі жауырын, екі тоқпан жілік, екі асық жілік, екі кәрі жілік жатады. Демек төрт мүше (екі аяқ, екі қол, не малда төрт аяқ), жеті мүше тәрізді он екі мүше адамның, малдың дене бітіміне байланысты айтылады.

Сондықтанда әлі күнге дейін қариялар алыстан келген ер азаматтарменен: «Он екі мүшең аман ба? Төрт мүшең түгел оралдың ба?» - деп амандасып жатады. Сондай-ақ, халық жұмбағында: «Дүниеде бір ағаш бар түбі жуан, он екі ұл, алпыс екі қыз бір күн туған», - дейді. Мұндағы он екі ұл - он екі мүше, 62 қыз алпыс екі тамыр, ал ағаш - адам. Осы он екі санға орай «он екіден бір гүлі ашылмаған» (өте жас пәк жан) деген сөз тіркестері халық аузында қалыптасқан.[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Дәстүріңді сақтай біл. М. Рүстемов. Шымкент қ.облыстық баспахана. 1993 ж. Үшінші кітап.