Орама жағалы жакет

Орама жағалы жекет - 46-размер. Синтетикалық жіптің салмағы 250 г, негізгі жіп 220 г, әсемдегіш жіп —30 г (1 қабат). Шалу өлшемі: 1 см = 2,2 шалу;1 см = 3,8 қатар. Негізгі тоқу түрі — әр түрлі шалулы шұлықша: 6 қатарлы 2 қабатталған негізгі жіппен, 4 қатарлы 1 қабат әсемдегіш жіппен тоқиды. Жакет және жаға мен планканы көлденең бағытта тоқиды. Жеңі тұтас алынған. Манжета мен белдік қос қабатты 2X1 резинкаша жиырылып тоқылады. Тоқулы бір жеңнің манжетасынан бастап, артқы және алдыңғы бойдың ортасына дейін жеткізеді, содан соң тоқулы айнадағы көрінісіндей етіп жалғастырады. Қосымша жіппен 66 шалу теріп алып бірнеше қатар тоқырай соң өрнекті шығара бастайды. Шетін екі жағынан бір мезгілде жинақтап 15 рет 10 қатар аттатып 1 шалудан қоса отырып 150 қатар тоқиды. Барлық инелерді жоғарғы рельске жылжытып, шеттерінен қосымша жіптен 46 шалу теріп алады. Қосымша жіппен бірнеше қатар тоқып содан соң негізгі жіп үзіндісімен 1 қатарлан тоқиды, ортаңғы 96 инені жұмыс қалпына келтіріп, шеттерінен 46 шалудан жоғары рельске жылжытады. Жең сызықтары бүйір сызықтарына сәйкестене ауысуы үшін жұмыс қалпына 9 рет 1 инеден және 2 рет 2 инеден қайтару керек. Бұдан соң 33 инеден жұмыс қалпына қайтарыл (бүйір сызығының ұзындығы), барлық инелермен мойын ойындысына шейін 60 қатар тоқиды. Сол жақтан алдыңғы бойдың шеті арқылы 6 рет 10 қатар аттатып 1 шалудан қосып қосымша тоқиды. Бұл қосымша көлденең бүрменің орнына жүреді. Бұдан кейін сүйір мойын ойындысын шығара бастайды. Бұл үшін оң шеттен әуелі 98 инені, содан кейін 4 рет 5 инеден жоғарғы рельске жылжыт ады. Сол жақ шеті өзгеріссіз тоқылады. Сол жақтан 100 инемен негізгі жіппен 1 қатар, 20 қатардай қосымша жіппен, негізгі жіп үзіндісімен тағы 1 қатар тоқып шығады. Жоғарғы рельске сол жақтағы 100 инені жылжытып, оң жақтан 94 инені жұмыс қалпына келтіреді, 14 қатар артқы бойдың мойын ойындысының шетін жинақтап 4 рет 3 қатар аттатып 1 шалудан қысқарта отырып тоқиды. Артқы бойлық ортасына дейін

16 қатарлы өзгеріссіз тоқиды да, тоқыманы айнадағы көрінісіндей, яғни артқы бойлық мойын ойындысы бойымен әуелі өзгеріссіз 16 қатар тоқиды, содан соң келесі 14 қатарла 4 рет 3 қатар аттатып 1 шалудан қосады, ал алдыңғы бойдың мойын ойындысы бойынша 4 рет 5 инеден және 6 рет 4 инеден жұмыс қалпына қайыр ады. Алдының төменгі жиегі бойынша қосымшаның шалуларын азайту керек, ал бүйір сызығына жеткен соң бірнеше қатар қосымша жіппен тоқып 33 шалуды босатады. Бүйір сызықтарының жең сызықтарына ауысуы үшін шетінен шалуларды кемітіп отырады. Тоқыманы қосымша жіппен бітіреді. Манжетасын тоқу үшін 47 инені жұмыс қалпына қойып әр үшіншісін төменгі рельске жылжытады да, осы инелерге тоқыманың теріс жағынан жеңнің төменгі шетінің ашық шалуларын іледі. 76 қатар тоқып, манжетаның алғашқы қатарының шалуларын іліп қайырады да шалуларды бекітеді. Екінші манжетаны тоқып өңір мен артқы бойдың төменгі етектерін өндейді. Алдының ортасына қосымша жіппен тоқылған жолақты қиып тастайды. 50 инені жұмыс қалпына қойып, әр үшінші инені төменгі рельске жылжытады, бұл инелерге тоқыманың теріс жағынан өңірдің төменгі жиегінің бүйір шалуларын іледі, 92 қатар тоқырай соң алғашқы қатарлық шалуларын іліп, қайтарады да, шалуларды бекітеді. Екінші өңірдің жиегінде солай өңдейді. Артқы бойды өңдеу үшін 110 инені жұмыс қалпына қояды.

Түймеліктің планкасы мен жағаны екі бөлікпен тоқу керек. Жұмыс қалпына 145 инені келтіріп, осы инелерге тоқыманың іш жағынан өңір шалуларын, белдіктің бүйір шалуларынан бастап артқы бойлық ортасына дейін бөліп іледі. 22 қатар тоқып жоғарғы рельске өңірдің төменгі жиегінен 70 ине жылжытып, қалған 75 инемен жағалы әрі қарай тоқу керек. Әуелі жағаның төменгі жиегінен жоғарғы рельске 8 рет 1 инеден, 2 рет 2, 2 рет 3, 1 рет 4, 1 рет 5, 1 рет 6 инеден жылжытады. Жағаның ортасы жағынан осы кезеңде шетін жинақтап, 3 рет 10 қатар аттатып 1 шалудал қосады. Жағаның жылжытылған инелерін жұмыс қалпына қайтарып, 2 қатарлы басқа домалақ жіппен тоқып, қайтадан жағалық төменгі жиегінен жоғарғы рельске 33 инені жылжытады. Кейін оларды бірте-бірте кері тәртіппен жұмыс қалпына келтіреді. Жағаның ортасы тұсынан осы кезде 3 рет 10 қатар аттатып 1 шалудан қысқартады. Сосын барлық инелермен 22 қатар тоқып, тоқыманы қосымша жіппен аяқтайды. Бұдан кейін ашық шалуларды алғашқы катарға көлденең трикотаж тігісімен тігеді. Оң жақ планкада түйме үшін 4 тілік жасайды: бұл үшін ІІ-қатарлан кейін қосымша жіптің үзінділерімен 4 инемен 1 қатар қолмен тоқып шығу керек, тағы ІІ қатар тоқып, жоғарыда көрсетілгендей жағалы шығарады, тағы ІІ қатар тоқып планканың екінші жағынан осы инелермен тіліктер жасайды. Жаға ортасына тік тігіспен тігіледі. Бөліктер тік және көлденең трикотаж тігістерімен тігіледі.

Кеудеше (кофточка) (53-сурет) 52—54 размер, Әсемдеуге арналған 1 қабат жіңішке түбіт (махер) жіптің салмағы 150 г, негізгі екі қабатталған М 32/2 жіптің салма-ғы 200 г. Шалу өлшемі: 1 ем = 2,5 шалу, 1 ем = 5,3 қатар. Тоқулың негізгі түрі — нығыздалған айшықты өрнектің теріс жағы. Жең ұшы мен мойын ойындысының сыртқы шетін тоқылған желбіршектермен сәндейді, әсемдейтін жіптен тоқылған бау (10 қабат-талған жіппен еркін шалулардан тізбек жасайды), «N6 5—6 ілмекпен тоқылып, желбір-шектің тігілген жерлерін көлегейлейді, ете-гіндегі резинкаға ұқсас тоқыманы «N0 2,5 бізбен көлденең бағытта тоқиды. Жеңі ті-гіліп қосылады, қолтық ойындысы алдында да артында да бірдей. Кеудедегі көлденең бүрменің орнына алды сәл ұзартылып алынып, бүйірінен,, азырақ жиырылған. Артқы бой (53, а-сурет). Бел еызығы-нан бастап тоқиды. Қосымша жіппен 120 шалу теріл алып, бірнеше қатар тоқырай соң схема бойынша өрнекті шығара бастай-ды (тақ қатарларда әсемдегіш жіппен 2 қатар, жұп қатарларда негізгі жіппен 4 қатар тоқылады). Кеуде сызығына дейін шеттерінен 8 рет 9 қатар аттатып 1 шалу-

дай қоса отырып 74 қатар тоқиды. Қолтық ойынды сын шығару үшін шеттерінен 1 рет 5 ине, 2 рет 2, 9 рет 1 инеден жоғарғы рельске жылжытады. Кареткаға қарама-қарсы жақтан жылжытылған инелерді қайтарыл бір қатар т оқиды да, 18 шалуды бекітеді. Осылайша екінші шалуларын да бекітіл, иықтың қиық сызығына дейін 85 қатар өзгеріссіз тоқу керек. ,(97—2 қатар шалуларын бекіту үшін). Нықтық қиғаш сызығы үшін тоқыма шеттерінен жоғарғы рельске 2 рет 4 инеден және 8 рет 3 инеден жылжыт ады, Тоқыма аяқталуына 10 қатар қалғанда кареткаға қарама-қарсы жақтан жоғарғы рельске инелердің жартысын жыл-жытып, артқы бойдың ортасынан мойын шығару үшін 1 рет 8 ине, 2 рет 3, 2 рет 2 инедей жылжытады. Нықтық қиғаш сызығы бойымен шалуларды ашық қалдырыл, бірнеше қатар қосымша жіппен тоқыған соң ашық шалуларды көлденең трикотаж тігісімен біріктіреді. Артқы бойдың екінші жартысын тоқиды. 36 инені жұмыс қалпына қайтарып және 1 қатар қосымша жіппен тоқып мойын ойындысындағы шалуларды бекітеді.

Өңір өңдеу

Қосымша жіппен 120 шалу теріл алып бірнеше қатар тоқиды. Өрнекті схема бойынша тоқиды. Кеуде сызығына дейін шеттерінен 8 рет 13 қатар 1 шалудан қоса отырып 106 қатар тоқиды.жылжытып, 15 шалуды бекітеді, артқы бойлық қолтық ойылдысындағыдай 1 қатар қосымша жіппен тоқиды да, жең басын шығара береді, ол үшін 13 рет 4 қатар аттатып және 2 рет 3 қатар аттатып 1 шалудан қысқартады. Бұдан кейін тағы да шеттерінен жоғарғы рельске 2 рет 1 инеден,3 рет 2 ине ден, 1 рет 5 инедей жылжытады. Ортала жұмыс қалпында 14 ине қалады. Жіпті үзеді. Жылжытылған инелерді жұмыс қалпына келтіріп 1 қатар тоқиды да шалуларды бекітеді. Екінші жең де осылай тоқылады. Бөліктерді булан, ашық шалуларды көлденең трикотаж тігісімен ал бүйір шалуларын тік трикотаж тігісімен тігеді. Жеңді «машина тігісімен» тігеді.

Бұдан кейін желбіршектерді тоқи бастайды, оларды бұйымға қарағанда 1—2 бірлікке сирегірек тоқиды. Мойын ойындысын өңдейтін желбіршек үшін қосымша жіппен 16 шалу теріл алып 8 қатар тоқиды. Каретка сол жақта. Әсемдегіш жіппен 4 қатар тоқиды. Оң жақ шеттен жоғарғы рельске

4 инені жылжытып, негізгі жіппен 4 қатар тоқиды (жіп оң жақ шеттегі 4 инеге ілінеді). Оң жақ шеттен жоғарғы рельске тағы 2 ине жылжы тын, әсемдегіш жіппен 4 қатар тоқиды, жіп оң жақ шеттегі 6 инеге ілінеді. Оң жақ шеттен жоғарғы рельске тағы 2 инені жылжытып, негізгі жіппен 4 қатар тоқиды, жіп оң жақ шеттегі 8 инеге ілінеді, оң жақта тігілер сызықта 60 cм, ал сыртқы сызықта 195 cм болғанша, осылайша қайталан тоқи береді. Тоқыманы қосымша жіппен аяқтайды. Желбіршектің басы мен соңындағы ашық шалуларды ілмекпен қысқа шалу жасап бекітеді.Желбіршектерді өз орындарына тігін, тігілген жерлерді баумен бастырады. Желбіршектерді ілмекпен өңдейді, әсемдегіш жіппен тоқылған тісті жолақтарда жай шалумен, негізгі жіппен тоқылған жолақтарда бос жіпті 3 шалуды бір шалудан шығарып тоқиды.Етегіндегі жиырылма тоқыманы схема бойынша № 2,5 бізбен көлденең бағытта тоқиды. Қосымша жіппен 32 шалу терін алып 6 қатар тоқыған соң әрі қарай схема бойынша жалғастырады. Не бары негізгі жіппен 52 оң жолақ, әсемдегіш жіппен 52 теріс жолақ тоқылады. Тоқыманы қосымша жіппен аяқтал, ашық шалуларды көлденең трикотаж тігісімен біріктіреді. Жиырылманың бүйір шалуларын кеудешенің бел сызығындағы ашық шалулармен, көлденең және ұзынынан тоқылған тоқымаларды біріктіру әдісімен біріктіреді.

Күләпаралы қалың кеудеше өңдеу

(Куртка с капюшоном) 46—48 размер, 32/2, 8 қабатталған жіптің салмағы 900 г: күңгірт-жасыл түсті жіп 450 г, көгілдір және қызғылт түсті жіптер 225 трамвай. Күңгірт жасыл жінтің 2 қабаты мен көгілдір және қызғылт жіптен 1 қабаттан қосылып ширатылған. Шалу өлшемі: 1 cм = 2,6 шалу, 1 cм = 3,8 қатар. Негізгі тоқыма — шұлықша. Өңірлердің және артқы қолтық ойындысын артқы бойдағы сияқпен қысқа шалу жасап бекітеді. Жең ұшын-тандырып шығарады, бірақ кеуде сызыдағы желбіршектер үшін 20 шалу теріп алып, ғынан кейін 16 қатар тоқыған соң мойын жоғарыда көрсетілгендей тоқиды. Сыртқы ойындысын шығара бастайды, яғни алды сызықтық ұзындығы шамамен 100 см болайық әр бөлігін жеке тоқу керек. Екінші бөліктің шалулары кірлемее үшін қосымша жіппен 1 қатар тоқиды. Мойын ойынды-сының шетінен 9 рет 6 қатар аттатып 1 ша-лудан қысқартады. Соңғы 25 қатарлы мойын ойындысы жағынан өзгеріссіз, тұзу бөлік шығарыл тоқиды. Мойын ойындысын аяқтауға 20 қатар қалғанда, артқы бой-дағыдай иықтың қиғаш сызығын шығарады да тоқыманы қосымша жіппен аяқтайды. Алдының екінші бөлігін тоқуды жалғастырмас бұрын тоқыманы машинадан шығармай қосымша жіпті сөгіл тастау керек.

Жең өңдеу

Қосымша жіппен 80 шалу теріп алады. Бірнеше қатар тоқыған соң схема бойынша өрнекті тоқиды. Қолтық ойындысына дейін шеттерінен 10 рет 6 қатар аттатып 1 шалудан қоса отырып 64 қатар тоқиды. Жеңнің басын шығару үшін жоғарғы рельске 1 рет 8 ине, 7 рет 1 инеден бойдың етегінде, жейде түрлі-түсті жолақтар бар. Өңірлердің, күләпара мен қалталардың шеттері ілмекпен өңделеді. Сыдырмалы түймелігі бар. Есеп қарапайым үлгі бойынша жасалады.

Артқы бой өңдеу

Тоқулы қайырмасынан бастайды. Қосымша жіптен 156 шалу теріп алып, бірнеше қатар тоқиды. Көгілдір жіппен 20 қатар және 2 қатар қызыл жіппен, 20 қатар қызғылт жіппен, тағы 2 қатар қызыл жіппен тоқиды. Бұдан кейін аралас жіппен 200 қатар тоқиды. Шеттерінен 6 рет 9 инеден жылжымалы. Тоқыманың аяқталуына 8 қатар қалғанда мойын ойындыcын шығара бастайды. Бұл үшін артқы бойдың ортасынан жоғарғы рельске 1 рет 9 ине және 3 рет 4 инедей жылжытады. Иық шалуларын ашық қалдырып 1 қатар негізгі жіппен және қосымша жіппен бірнеше қатар тоқиды. Артқы бойдың екінші жартысын тоқып болып, екінші нықтық және мойын ойынды-сының шалуларын бос қалдырады.

Өңір өңдеу

Артқы бой сияқты бастап тоқиды да, аяқталуына 32 қатар қалғанда алдының ортасынан жоғарғы рельеке 1 рет 3 ине және 9 рет 2 инеден жылжытып мойын ойындыеын шығарады. Соңғы 12 қатарла иықтың қиғаш сызығын тоқиды, бұл кезде мойын ойындысы жағынан өзгеріссіз, түзу бөлік жасап тоқиды. Иық пен мойын ойындысының шалуларын ашық қалдырады. Бұдан кейін екінші өңірлі тоқиды.Иықтан төмен қарай тоқиды және тоқу барысында кеуде-шенің бүйір жағынан қосады. Нықтық ашық шалуларын көлденең трикотаж тігінмен біріктіреді. 104 инені жұмыс қалпына қояды. Шалуларды қосымша жіптен теріп алып, бірнеше қатар тоқиды. Содан кейін күңгірт-жасыл жіппен кеттельдеу үшін 4 қатар тоқиды. Осы инелерге киімнің теріс бетінен иық тігісі жағынан 52 шалудан былайша іледі. 2 түйін аралық шалу, 1 «түйін», осылайша жалғаса береді. Бұдан кейін аралас жіппен тоқылады. Ортала 20 инені жұмыс қалпында қалдырады, қалғанын жоғарғы рельске жылжытып, жұмыс қалпынан ортасынан шетіне қарай 8 инеден қайтарады. Барлық инелермен түрлі-түсті жолақтарды тоқып, әрі қарай аралас жіпке ауысады. Тоқыманың шет жағынан тоқу барысында 12 рет 15 қатар аттатып 1 шалудан қысқартады. Барлық ін алуларды айналма бізге ауыстырады. Манжетасын тоқу үшін 52 инені жұмыс қалпына қойып, осы инелерге жеңін төменгі ұшының шалуларын теріс жағынан былай бөлу керек. 13 инеге 1 шалудан, 26 инеге 2 шалудан және ІЗ инеге 1 шалудан. Күңгірт-жасыл жіппен 44 қатар тоқып, алғашқы қатарлық шалу-ларын инелерге іліп қайырады. Шалуларды «бұрымшамен» бекітуге болады. Екінші жең де осылайша тоқылады. Өңір мен артқы бойдың етектерін өңдейді- Ол үшін теріс жағынан ашық шалуларлы инелерге іліп, жиыру үшін әр 5- инеге 2 шалудан іледі. Күңгірт-жасыл жіппен 44 қатарлан тоқып, алғашқы қатарлық шалуларын іліп қайырады да, шалуларды бекітеді.

Қалта өңдеу

Қосымша жіппен 42 шалу теріп алып, бірнеше қатар тоқыған соң,аралас жіпке ауысын 20 қатар тоқиды және бір жағынан 30 рет 2 қатар аттаты 1 шалудан қысқартады. Қалған 12 шалуды босатыл, қосымша жіппен тоқиды. Шалу қысқаратын жақты ауыстырыл, екінші қалтаны тоқиды. Қиғаш сызығы жағынан ілмекпен 2 қатар шалумен және 1 қатар «шаян шалуларымен» тоқиды. Күләпара (54, в-сурет). Екі бөліктен тоқып, тоқу барысында мойын ойындысы-на қосады. Жұмыс қалпына 50 ине қойып, осы инелерге теріс жағынан мойын ойын-дысы алдының ортасынан артқы бойлық х ортасына дейінгі шалуларын іледі. Барлық инелерді жоғарғы рельске жылжы-тады. Алдының ортаеынан артқы бойдың ортасына инелерді жұмыс қалпына былайша қайтарады: ІЗ рет 2 инеден, сосын 4 рет 6 инеден. Алдының ортасы жағынан бірден 6 рет 6 қатар аттатып 1 шалудан және 14 рет 7 қатар аттатып, артқы бойлық ортасы жағынан 10 рет 10 қатар аттатып 1 шалудан қоса бастайды. Тоқыма аяқталуына 20 қатар қалғанда алдының ортасы жағынан жоғарғы рельске 10 рет

3 инеден, ал артқы бойлық ортасы жағынан 10 рет 1 инеден жылжытады. Күләпарының үстіндегі ашық шалуларды көлденең трикотаж тігісімен тігу үшін іп алуларды қосымша жіппен тоқып ашық қалдыру керек.

Күләпараның екінші жартысын тоқиды. Бөліктерді бүйір тігістері арқылы бірік-тіреді. Қалталарын тігеді. Өңірлер мен күләпара шеттерін күңгірт-жасыл жіппен:4 қатар шалулармен және 1 қатар «шаян шалулармен» өңдейді. Сыдырманы тігеді.

[1]

Дереккөздер өңдеу

  1. Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9