Сона (лат. Tabanidae) – қосқанаттылар отряды, қысқамұртшалы тік жапсарлылар отряд тармағына жататын қансорғыштар. Жер шарында кең тараған, 3 мыңнан астам түрі белгілі. Денесі қысқа, жалпақ, ұзындығы 7 – 30 мм. Мұртшалары тесіп-сору қызметін атқарады. Соналардың қанаттары бір-бірінен алшақ орналасады. Жақсы ұшады, тіршілігінің көп уақытын ауада ұшып жүріп өткізеді. Көздері жақсы жетілген. Ылғалды аймақтарда жиі кездеседі, адамды және жануарларды шағып, қанын сорады. Аналықтары мөлшеріне қарай 40 – 300 мг-дай қан сора алады. Шаққан кезде терінің астына сілекейін бүркіп жіберетіндіктен, Сонаның шаққан жері қатты ауырады. Сілекейінің құрамындағы гиалуронидаза ферменті тері асты ұлпасының белогын ыдыратып, қанның ұйып қалмауына жол бермейді, сондықтан Сона шаққан жерден біраз уақыт қан тамшылап тұрады. Дернәсілдері негізінен суда, ылғалды топырақта, шіріген өсімдіктердің арасында тіршілік етеді. Соналар көбейген кезде адам мен жануарларға көп зиян келтіреді. Олар туляремия, трипанозомоз, түйнеме, топалаң, қарасан ауруларын таратады. Қазақстанда Sіlvіus(қолжетпейтін сілтеме), Chrysops, Tabanus, Atylotus, Hybomіtra, Haematopota туысына жататын 72 түрі тіркелген.[1]
Пайдаланған сілтеме
өңдеу
