Таңбалау

Таңбалау (транскрипция)- бөгде тілдің сөздерін, әдетте, жалқы есімдерді, геогр. атауларды, ғыл. терминдерді жазуды ез ана тілінің әріптерімен таңбалап беру амалдары. Басқа тілден енген сөздердің түпнұсқа фациясын (дыбысталуын) ғылым тұрғысынан дәлме-дәл таңбалау тәсілі фонетик. Т. деп аталады. Т. соңдай-ақ, бір әліппені екінші бір әліппемен ауыстырып жазудың жүйесі болып табылатын транслитерациямен де тығыз байланысты. Абай туындылары қадими араб әліппесімен жазылғаны мәлім. Алайда оның өз қолтаңбасы аса кеп сақталмаған. Бірақ, ақынның көпшілік көлеңдері мен ғақлия сөздерін Мүрсейіт көшіріп алып, кейінгі ұрпаққа аманат етіп қалдырған. Осы қолжазбаның негізінде Абайдың шығармалары араб, латын және орыс графикалы қазақ жазуымен бірнеше қайтара жеке кітап болып басылды. Мыс., Абайдың 100 жылдық мерейтойына байланысты шыққан акад. жинақты баспаға даярлаушылар төмендегідей Т- лық жұмыстар жүргізілгенін келтірген. Онда«Араб- парсы тілдерінен енген сөздердегі өзгеше дыбыстарды дұрыс таңбалауға қазіргі алфавиттегі әріптер жетпесе де, үндес дыбыстардың таңбалары арқылы нобайлап берілді; арабтың рАі-с (ғазым), •зК (ғиззат), ё (зәррә) деген сездеріндегі үш түрлі айтылатын араб дыбыстарының таңбалары () орнына бір ғана «з» әрпі алынды. Сол сияқты арабтың у әріптері «с»таңбасымен, -Ц о әріптері «т» графемасымен берілді... Араб сөздерін айтқандағы дауыс толқынын көрсететін, я созылыңқылықты білдіретін белгілерді беру мүмкін болмады.