Туажат (роман)

Туажат - жазушы Асқар Алтайдың романы.

Тарихы өңдеу

"Туажат" романы 2011 жылы жазылған.

Автор романы туралы былай дейді: «Мынау өзіндей туажат адам тудырған қиянкескі қоғам, өзіндей туажат пенде тіксінген қияметті дүние жалғаса берері хақ. Ал Туажат – осы бір оспадар сұмдығын жасырған жалған дүниеге, озбыр қылығын жасырған қоғамға жат жаниесі. Ендігі уақытта қорланған сезімі, қор болған сенімі жүрегін суынтқан Туажат шыдай алмас... Алапат әрекетке белін байлар, ірі іске басын шалар».

Қысқаша мазмұны өңдеу

Кейіпкерлері өңдеу

  • Байбура - Арланды қуып келе жатқанда ол үстіне тері шалбар, тері тон, киіз байпақты саптама етік, түлкі тымақ, тері қолғап пен жүзін ызғар қарымастай етіп алқымынан айналдыра шалып, танау тесігі мен көзілдірік қаптаулы жапсырмасы бар тері бетперде киген. Қос ауызды отыз екінші мылтығы бар. Қасқырдың қаншығын ұстағаннан кейін Алматы алаңында көк мұз жастанып жатып көз жұмбағанына өкінеді. Оны да "Қасқырдай қамалап алып, күрекпен төпелеп, келтекпен сойылдап, шалажансар күйде сілікпесін шығарып еді." Ол "Енді мынауысы не өмір?! Айдалада бас сауғалап, бөрі қуалап жүргені" деп ызаланады. Ауған соғысына қатысады, елге өлді деген хабар келеді. Жиырма жылдан астам жат жұртта жүреді. Бес қаруды бес саусағындай меңгерген.

Мария-Агата Байбураға былай баға береді: "Сен нағыз сарбазсың! Тәніңмен де, жаныңмен де... Сен соғыс үшін туғансың. Тұла бойың тұнған күрес... Жалдамалы Рим сарбаздары да сендей бола алмайды, қанша баптаса да. Саған соғыссыз күн жоқ. Соғысудан басқа мақсат та жоқ. Соғысу... соғыса беру. Өлсең де соғыста өлу... Иә, соғыста өлуің керек. Қаның қан тілеп тұр. Нағыз войн! Нағыз бөрі! Мыңжылдық сарбазсың..." Байбура бала кезінен бөлтірік аулаймын деп қолын қанға малды. Бозбала күнінен бөріге оқ атып, опат қылды. Қызыл қанын ағызып, тірідей сойып тамашалады. Күллі ауыл шошына аңыз қылды...

  • Алқабегім - Байбураның сүйген қызы, Қаратоғай ауылынан екеуі бірге Алматыға оқуға келеді. Желтоқсан көтерілісіне қатысқан, сотталған, ауырады, бір баласы бар.
  • Ана-Бөрі - киелі аң. Бозие.
  • Болат - тіс дәрігері, Байбураның досы, желтоқсан көтерілісіне қатысқан. Алматының бір үлкен шенеунігінің қызына үйленеді, ажырасқан, баласы мен әйелі бөлек тұрады.
  • 'Мария-Агата Сван - Швед қызы, Каспий теңізінің суындай көкпеңбек, қою қоңыр кірпіктері, ерекше бір жылылық пен тартымдылық ұялатқан сәулелі жанары Байбураның жүрегін дір еткізді. Қоңырқай түсті мол шашы да иығын жауып, тоқ балтыр, бүйрек бөксе, құмырсқа бел қыздың сұлу мүсіні бар. Ақсары өңі ат жақты, пісте мұрынды, етжеңді ерінді келбеті де келісті. Дауысы да ашық. Қимыл-қозғалысы да жас адамға тән жеңіл. Киім-киісі де жинақы, әскери. Байбура үшін бұл қыз періштедей боп көрінді.
  • Абдул Рахман - Серафим Тихонович Куницын – ұлты орыс. Лагерьде қойылған лақап есімі – Абдул Рахман. Әскери шені – подполковник. Жасы отыз бесте, бойы екі метрдей. 1980 жылы Панджшер шатқалының Равза ауданында әйгілі «Панджшер шері» Ахмад Шах Масуд қолына тұтқынға түскен. Сол жылы Пәкістандағы Бадабер лагеріне жіберілген. Оның ұйымдастыруымен лагерьден қашып шығу жоспары жасалады. Бадабер лагері көтерілісінде мерт болған.
  • Құдіретолла – Құдуратулла – сол жылдары моджахедтер дайындайтын орталықтың бастығы, Пәкістан әскери күшінің майоры, Бадабер лагерінің қожайыны.
  • Беркутов Булат - десантшылардың командирі, капитан. "Ауғанстанда төртінші жыл соғысып жүрген тәжірибелі офицер еді. Ұлты – орысқа сіңген татар. Лақап есімі де «Булат-татар». Байбура екеуі соңғы бір жарым жылда жұптарын жазған емес. Бұлардың ротасын жұрт «элита-эдельвейс» дейтін, өйткені тау басында жүргізілетін ұрыстарға алдымен аттандырылатын. Сан мәрте сын болған жорықтарда дұшмандарды сан соқтырып, абыроймен, аз шығынмен оралған."
  • Әбділда Дөлденұлы - орманшы,
  • Қортық Орақбай -
  • Кержақ шал -

Тағы қараңыз өңдеу

Асқар Алтай

Сыртқы сілтемелер өңдеу

  1. Асқар Алтай. Туажат. Жұлдыз журналы. Мұрағатталған 26 наурыздың 2014 жылы.
  2. Айман Ментебаева "Туажаттың тылсым образы" Мұрағатталған 26 наурыздың 2014 жылы.

Дереккөздер өңдеу

  1. Асқар Алтай. Шығармалары Мұрағатталған 26 наурыздың 2014 жылы.