Футболдан 1938 жылғы әлем біріншілігі
Футболдан үшінші әлем чемпионаты — 1938 жылы маусымның 4-і мен 19-ы аралығында Франция елінде өтті. Әлем чемпионы екінші рет қатарынан Италия құқрамасы атанды.
| Футболдан әлем чемпионаты 1938
|
| Өткізілген уақыты |
| 4.06.1938 — 19.06.1938 |
| Қатысушылар саны |
| 15 |
| Барлық матч саны |
| 18 |
| Гол саны |
| 84 (4.67 орта есеппен) |
| Жанкүйерлер саны |
| 376 000 (әр ойында 20 889 адамнан) |
| Жүлдегерлер |
Чемпион -  Италия2-ші орын -  Мажарстан3-ші орын -  Бразилия4-ші орын -  Швейцария
|
| Сұрмерген |
| Леонидас - 7 гол
|
Мазмұны
Іріктеу турниріӨңдеу
Финалдық турнирӨңдеу
1938 жылғы әлем чемпионатын өткізушілердің бұрынғысынанда күрделі мәселелері туындады. ФИФА ұйымының енді әлем чемпионаты Еуропа мен Оңтүстік Америка жерінде кезек-кезек өтеді деген мәселесіне қарасмастан, 1936 жылы Берлинде өткен конгрессте чемпионатты өткізуді қалаған жалғыз оңтүстікамерикалық ел Аргентинада емес Франция жерінде өтетін болып шешілді. Оңтүстікамерикалықтар наразылық белгісінде өз құрамаларын Еуропаға алдағы 20 жыл ішінде жібермейтінін мәлімдеді.
Сол жылдары Еуропаның халқының өзі тыныш өмір сүрмеуде еді. Испанияда азаматтық соғыс жүрді, ал Австрия Германияға қосылып, өз құрамасымен үздік ойыншыларында қосты. Австрия құрамасы «аншлюсқа» дейін әлем чемпионатына жолдама алып қойғанымен, ол жолдамасы босқа. Оның орнына Англия құрамасына қатысуға ұсыныс жасаған, оны ағылшындар қабылдамағаннан кейін, Австрияның қарсыласы саналғын Швеция құрамасы ойнамай-ақ ширек финалға жолдама алды.
Латын Америкасынан тек Куба мен Бразилия құрамалары ғана жолдама алды, оның өзіндеде тек бразилиялықтар медальдан үміткер болып саналды.
Жарыс жүйесі тағы олимпиялық жүйеде өткізілді. Германия күтпеген жерден 1-ші айналымда (қайта ойнауда) Швейцария құрамасынан жеңіліп ұшып кетті. Басқа жұптардың ішінде Бразилия мен Польша әлем чемпионатының тарихындағы ең әдемі ойындарының бірін көрсетті. Қара бриллиант атанған Леонидас Бразилия сапында 3 доп соқты, Польша сапында Эрнест Вилимовский де 4 доп соқты. Бірақ оның 4 добы Польшаның келесі айналымға шығуына көмектескен жоқ. Бұл ойында бразилиялықтар қосымша уақытта 6:5 есебімен жеңіске жетті.
Италия құрамасы ширек финалда алаң иелері Франция құрамасын жеңіді. ал бразилиялықтар қайта ойнауда Чехославакия құрамасын жеңді. «Бордодағы шайқас» деген атпен танымал бірінші кездесуде 2 бразилиялық, 1 чех алаңнан қуылды. Чех шабуылшысы Олдржих Неедлы аяғын сындырып алды, ал қақпашысы Франтишек Планичка қолын сындырып алды.
Осыдан кейін бразилиялық финалға шығатын мүмкіндігінен айырып қалды. Италиямен болған ойында Леонидасты алаңға шығармағанының кесірінен 2:1 есебімен ұтылып қалды. Екінші жартылай финалда Венгрия Швеция құрамасының тас талқанын шығарды, есеп 5:1.
Венгрлер финалда қарсыластарына қарағанда күшті көрінгенімен, оларға шабуылдауда батылдық жетіспеді. Италия бірінші таймда алда болды (3:1), ал ойын соңында есеп 4:2 болды.
СтадиондарӨңдеу
Командалар құрамыӨңдеу
Финалдық турнирӨңдеу
| 1/8 финал | Ширек финал | Жартылай финал | Финал | |||||||||||
| маусымның 4-і — Марсель | ||||||||||||||
| Швейцария
|
1(4) | |||||||||||||
| маусымның 12-cі — Париж | ||||||||||||||
 Германия
|
1(2) | |||||||||||||
| Швейцария
|
0 | |||||||||||||
| маусымның 5-і — Реймс | ||||||||||||||
| Мажарстан
|
2 | |||||||||||||
| Мажарстан
|
6 | |||||||||||||
| маусымның 16-cы — Марсель | ||||||||||||||
 Голландиялық Ост-Үндістан
|
0 | |||||||||||||
| Мажарстан
|
5 | |||||||||||||
| маусымның 5-і — Лион | ||||||||||||||
 Швеция
|
1 | |||||||||||||
| Швеция
|
тех. | |||||||||||||
| маусымның 12-cі — Бордо | ||||||||||||||
 Аустрия
|
||||||||||||||
| Швеция
|
8 | |||||||||||||
| маусымның 5-і — Тулуза | ||||||||||||||
 Куба
|
0 | |||||||||||||
| Куба
|
3(2) | |||||||||||||
| маусымның 19-ы — Париж | ||||||||||||||
 Румыния
|
3(1) | |||||||||||||
| Мажарстан
|
2 | |||||||||||||
| маусымның 5-і - Марсель | ||||||||||||||
| Италия
|
4 | |||||||||||||
| Италия қос.
|
2 | |||||||||||||
| маусымның 12-cі — Лилль | ||||||||||||||
 Норвегия
|
1 | |||||||||||||
| Италия
|
3 | |||||||||||||
| маусымның 5-і — Париж | ||||||||||||||
 Франция
|
1 | |||||||||||||
| Франция
|
3 | |||||||||||||
| маусымның 16-cы — Париж | ||||||||||||||
 Бельгия
|
1 | |||||||||||||
| Италия
|
2 | |||||||||||||
| маусымның 5-і — Страсбур | ||||||||||||||
| Бразилия
|
1 | Үшінші орын | ||||||||||||
| Бразилия қос.
|
6 | |||||||||||||
| маусымның 12-cі — Антиб | маусымның 19-сі — Бордо | |||||||||||||
 Польша
|
5 | |||||||||||||
| Бразилия
|
1(2) | Швеция
|
2 | |||||||||||
| маусымның 5-і — Гавр | ||||||||||||||
 Чехословакия
|
1(1) | Бразилия
|
4 | |||||||||||
| Чехословакия
|
3 | |||||||||||||
 Нидерланд
|
0 | |||||||||||||
1/8 финалӨңдеу
| маусымның 4-і 1938 17:00 | ||||
| Швейцария
|
1:1 қос. (1:1, 1:1) | Германия
|
Парк де Пренс, Париж Көрермендер: 27,000 Төреші: Джон Лангенус
| |
| Андре Абегглен 43' | (Мәлімдемесі) | Йозеф Гаухель 29' | ||
| маусымның 5-і 1938 17:00 | ||||
| Мажарстан
|
6:0 (4:0) | Голландиялық Ост-Үндістан
|
Велодром Мюнисипаль, Реймс Көрермендер: 9,000 Төреші: Рене Конрье
| |
| Вильмош Кохут 13' Геза Тольди 15' Дьёрдь Шароши 28', 89' Дьюла Женгеллер 35', 76' |
(Мәлімдемесі) | |||
| маусымның 5-і 1938 17:00 | ||||
| Швеция
|
' | Аустрия
|
Стад Жерлан, Лион | |
| (Мәлімдемесі) | ||||
| маусымның 5-і 1938 17:00 | ||||
| Куба
|
3:3 қос. (2:2, 1:1) | Румыния
|
Шапу, Тулуза Көрермендер: 7,000 Төреші: Джузеппе Скарпи
| |
| Эктор Сокорро 44' Томас Фернандес 69' Хуан Туньяс 103' |
(Мәлімдемесі) | Силвиу Биндя 35' Юлиу Баратки 88' Силвиу Биндя 105' | ||
| маусымның 5-і 1938 17:00 | ||||
| Италия
|
2:1 қос. (1:1, 0:0) | Норвегия
|
Велодром, Марсель Көрермендер: 19,000 Төреші: Алоис Беранек
| |
| Пьетро Феррарис 2' Сильвио Пиола 94' |
(Мәлімдемесі) | Арне Брустад 83' | ||
| маусымның 5-і 1938 17:00 | ||||
| Франция
|
3:1 (2:1) | Бельгия
|
Коломбo, Париж Көремендер: 30,000 Төреші: Ханс Вютрих
| |
| Эмиль Венант 1' Жан Николя 16', 69' |
(Мәлімдемесі) | Анри Исемборгс 38' | ||
| маусымның 5-і 1938 17:00 | ||||
| Бразилия
|
6:5 (4:4, 3:1) | Польша
|
Меню, Страсбур Көрермендер: 13,000 Төреші: Иван Эклинд
| |
| Леонидаст 18', 93', 104' Ромеу 25' Перасио 44', 71' |
(Мәлімдемесі) | Фредрик Шерфке 23' (пен.) Эрнест Вилимовски 53', 59', 89', 118' | ||
| маусымның 5-і 1938 18:30 | ||||
| Чехословакия
|
3:0 (0:0, 0:0) | Нидерланд
|
Каве Верт, Каве Верт Көрермендер: 11,000 Төреші: Люсьен Леклер
| |
| Йосеф Коштялек 93' Олдржих Неедлы 111' Йосеф Земан 118' |
(Мәлімдемесі) | |||
Қайта ойнауӨңдеу
| маусымның 9-ы 1938 18:00 | ||||
| Швейцария
|
4:2 (1:2) | Германия
|
Парк де Пренс, Париж Көрермендер: 20,000 Төреші: Иван Эклинд
| |
| Эжен Валашек 42' Альфред Биккель 64' Андре Абегглен 75', 78' |
(Мәлімдемесі) | Вильгельм Ханеман 8' Эрнст Лерчер 2' (пен.) | ||
| маусымның 9-ы 1938 18:00 | ||||
| Куба
|
2:1 (0:1) | Румыния
|
Шапу, Тулуза Көрермендер: 8,000 Төреші: Альфред Бирлем
| |
| Эктор Сокорро 51' Карлос Оливейра 53' |
(Мәлімдемесі) | Штефан Добаи 28' | ||
1/4 финалӨңдеу
| 12 маусым 1938 жыл 17:00 | ||||
| Швейцария
|
0:2 (0:1) | Мажарстан
|
Коломбo, Париж Көрермендер: 15,000 Төреші: Ринальдо Барлассина
| |
| (Мәлімдемесі) | Дьёрдь Шароши 40' Дьюла Женгеллер 89' | |||
| 12 маусым 1938 жыл 17:00 | ||||
| Швеция
|
8:0 (4:0) | Куба
|
Виктор Буке, Лилль Көрермендер: 7,000 Төреші: Аугустин Крист
| |
| Туре Келлер 9', 80', 81' Густав Веттерстрём 32', 37', 44' Арне Нюберг 84' Харри Андерссон 90' |
(Мәлімдемесі) | |||
Томас Фернандес (Куба) пенальти соға алмады (42', қақпашы)
| 12 маусым 1938 жыл 17:00 | ||||
| Италия
|
3:1 (1:1) | Франция
|
Стад дю Фор Карре, Антиб Көрермендер: 59,000 Төреші: Луи Барт
| |
| Джино Колаусси 9' Сильвио Пиола 51', 72' |
(Мәлімдемесі) | Оскар Эссерер 10' | ||
| 12 маусым 1938 жыл 17:00 | ||||
| Бразилия
|
1:1 қос. (1:1, 1:0) | Чехословакия
|
Парк Лескюр, Бордо Көрермендер: 19,000 Төреші: Паль фон Херцка
| |
| Леонидас 30' | (Мәлімдемесі) | Олдржих Неедлы 65' (пен.) | ||
Қайта ойнауӨңдеу
| 14 маусым 1938 жыл 18:00 | ||||
| Бразилия
|
2:1 (1:0) | Чехословакия
|
Парк Лескюр, Бордо Көрермендер: 22,000 Төреші: Жорж Капдевиль
| |
| Леонидас 57' Роберто 63' |
(Мәлімдемесі) | Властимил Копецки 25' | ||
1/2 финалӨңдеу
| 16 маусым 1938 жыл 18:00 | ||||
| Мажарстан
|
2:1 (0:0) | Швеция
|
Велодром, Марсель Көрермендер: 33,000 Төреші: Ханс Вютрих
| |
| Джино Колаусси 51' Джузеппе Меацца 60'(пен.) |
(Мәлімдемесі) | Пелличчиари Ромеу 87' | ||
| 16 маусым 1938 жыл 18:00 | ||||
| Италия
|
5:1 (3:1) | Бразилия
|
Парк де Пренс, Париж Көрермендер: 20,000 Төреші: Люсьен Леклер
| |
| Дьюла Женгеллер 19', 39', 85' Ференц Шаш 37' Дьердь Шароши 65' |
(Мәлімдемесі) | Арне Нюберг 1' | ||
3-ші орын үшінӨңдеу
| 19 маусым 1938 жыл 17:00 | ||||
| Швеция
|
2:4 (2:1) | Бразилия
|
Парк Лескюр, Бордо Көрермендер: 12,000 Төреші: Джон Лангенус
| |
| Свен Юнассон 28' Арне Нюберг 38' |
(Мәлімдемесі) | Пелличчиари Ромеу 44' Леонидас 63', 74' Перасио 80' | ||
ФиналӨңдеу
| 19 маусым-ы 1938 жыл 17:00 | ||||
| Мажарстан
|
2:4 (1:3) | Италия
|
Коломбo, Париж Көрермендер: 45,000 Төреші: Жорж Капдевиль
| |
| Пал Титкош 8' Дьердь Шароши 95' |
(Мәлімдемесі) | Джино Колаусси 6', 35' Сильвио Пиола 16', 82' | ||
Үздік сұрмергендерӨңдеу
|
|
|
Қызықты оқиғаларӨңдеу
Тұңғыш рет әлем чемпионы өз атағын сақтап қалды. осы жетістікті тек Бразилия құрамасы қайталай алды (1958-1962 жылдары).
Тұңғыш рет әлем чемпионы қабылдаушы ел болған жоқ.
Италия жаттықтырушысы бұл жолы әлем чемпионы атану үшін барлығы 14 ойншыны алаңға шығарды. Сөйтіп, 1930 жылы 15 ойыншы шығарып әлем чемпионы атанған Уругуай құрамасының рекорды жаңартылды. Ал италиялықтар тұңғыш алтынды алатын кезде 22 ойыншы алаңға шыққан болатын.
Виторио Поццо әлем чемпионатында жаттықтырушы ретінде 2 дүркін әлем чемпионы атанған тұңғыш, әзірге жалғыш жаттықтарушы болып саналады.
Алғашқы әрі әзірге соңғы рет әлем чемпионатының 1 ойынында 2 ойыншы покер жасады. Бразилиялық Леонидас пен поляк Вилимовски төрт-төрттен қарсыластар қақпасын дәл көздеді. Бірақ ресми статистика Леонидасты бұл ойнда тек 3 доп соқты деп санайды.
Нидерланд құрамасының ойыншысы Йон де Хардер әлем чемпионатында ойнаған ең жас ойншы деген рекорд иесі атанды. Оның чемпионатта өткізген жалғыз матчындағы жасы 18 жас, 42 күн болатын, ал оның жерлесі Петер Андерссон туғанына 34 жыл, 190 күн болғанда алаңға шығып, керісінше, ең қарт ойыншы деген рекордқа ие болды. Сөйтіп, осы әлем чемпионатында тұңғыш рет XIX-шы ғасырда туған ойыншылар қатысқан жоқ.
Франциядағы әлем чемпионатына қатысушы елдердің ішінде тек 2 құрама бірде-бір доп соға алмай кетті. Олар: Голландиялық Ост-Үндістан мен Нидерланд.
СілтемелерӨңдеу
- ӘЧ-1938 ресми статистикасы (ағыл.)
- RSSSF сайтындағы ӘЧ-1938 статистикасы (ағыл.)
- ӘЧ-1938