Футболдан 1938 жылғы әлем біріншілігі

Футболдан үшінші әлем чемпионаты — 1938 жылы 5 - 19 маусым аралығында Франция елінде өтті. Әлем чемпионы екінші рет қатарынан Италия құқрамасы атанды.

Чемпионат сипаттамасы
Өткізу уақыты	4-19 маусым
Қатысушылар саны	15
Жүлделі орындар
Чемпион	Италия (2 рет)
Турнир статистикасы
Ойналған ойындар саны	18
Голдар саны	84  (4,67 бір ойында)
Үздік ойыншылар
1934 1950

Финалдық турнир

1938 жылғы әлем чемпионатын өткізушілердің бұрынғысынанда күрделі мәселелері туындады. ФИФА ұйымының енді әлем чемпионаты Еуропа мен Оңтүстік Америка жерінде кезек-кезек өтеді деген мәселесіне қарасмастан, 1936 жылы Берлинде өткен конгрессте чемпионатты өткізуді қалаған жалғыз оңтүстікамерикалық ел Аргентинада емес Франция жерінде өтетін болып шешілді. Оңтүстікамерикалықтар наразылық белгісінде өз құрамаларын Еуропаға алдағы 20 жыл ішінде жібермейтінін мәлімдеді.

Сол жылдары Еуропаның халқының өзі тыныш өмір сүрмеуде еді. Испанияда азаматтық соғыс жүрді, ал Австрия Германияға қосылып, өз құрамасымен үздік ойыншыларында қосты. Австрия құрамасы «аншлюсқа» дейін әлем чемпионатына жолдама алып қойғанымен, ол жолдамасы босқа. Оның орнына Англия құрамасына қатысуға ұсыныс жасаған, оны ағылшындар қабылдамағаннан кейін, Австрияның қарсыласы саналғын Швеция құрамасы ойнамай-ақ ширек финалға жолдама алды.

Латын Америкасынан тек Куба мен Бразилия құрамалары ғана жолдама алды, оның өзіндеде тек бразилиялықтар медальдан үміткер болып саналды.

Жарыс жүйесі тағы олимпиялық жүйеде өткізілді. Германия күтпеген жерден 1-ші айналымда (қайта ойнауда) Швейцария құрамасынан жеңіліп ұшып кетті. Басқа жұптардың ішінде Бразилия мен Польша әлем чемпионатының тарихындағы ең әдемі ойындарының бірін көрсетті. Қара бриллиант атанған Леонидас Бразилия сапында 3 доп соқты, Польша сапында Эрнест Вилимовский де 4 доп соқты. Бірақ оның 4 добы Польшаның келесі айналымға шығуына көмектескен жоқ. Бұл ойында бразилиялықтар қосымша уақытта 6:5 есебімен жеңіске жетті.

Италия құрамасы ширек финалда алаң иелері Франция құрамасын жеңді. ал бразилиялықтар қайта ойнауда Чехославакия құрамасын жеңді. «Бордодағы шайқас» деген атпен танымал бірінші кездесуде 2 бразилиялық, 1 чех алаңнан қуылды. Чех шабуылшысы Олдржих Неедлы аяғын сындырып алды, ал қақпашысы Франтишек Планичка қолын сындырып алды.

Осыдан кейін бразилиялық финалға шығатын мүмкіндігінен айырып қалды. Италиямен болған ойында Леонидасты алаңға шығармағанының кесірінен 2:1 есебімен ұтылып қалды. Екінші жартылай финалда Венгрия Швеция құрамасының тас талқанын шығарды, есеп 5:1.

Венгрлер финалда қарсыластарына қарағанда күшті көрінгенімен, оларға шабуылдауда батылдық жетіспеді. Италия бірінші таймда алда болды (3:1), ал ойын соңында есеп 4:2 болды.

Стадиондар

• Велодром (Марсель)
• Велодром Мюнисипаль (Реймс)
• Виктор Буке (Лилль)
• Каве Верт (Гавр)
• Меню (Страсбур)
• Коломбo (Париж)
• Парк Лескюр (Бордо)
• Парк де Пренс (Париж)
• Стад дю Фор Карре (Антиб)
• Шапу (Тулуза)

Финалдық турнир

1/8 финал

Ширек финал

Жартылай финал

Финал

4 маусым — Марсель

Швейцария

1(4)

12 маусым — Париж

Германия

1(2)

Швейцария

0

5 маусым — Реймс

Мажарстан

2

Мажарстан

6

16 маусым — Марсель

Нидерланд Үндістаны

0

Мажарстан

5

5 маусым — Лион

Швеция

1

Швеция

тех.

12 маусым — Бордо

Аустрия

Швеция

8

5 маусым — Тулуза

Куба

0

Куба

3(2)

19 маусым — Париж

Румыния

3(1)

Мажарстан

2

5 маусым - Марсель

Италия

4

Италия қос.

2

12 маусым — Лилль

Норвегия

1

Италия

3

5 маусым — Париж

Франция

1

Франция

3

16 маусым — Париж

Бельгия

1

Италия

2

5 маусым — Страсбур

Бразилия

1

Үшінші орын

Бразилия қос.

6

12 маусым — Антиб

19 маусым — Бордо

Польша

5

Бразилия

1(2)

Швеция

2

5 маусым — Гавр

Чехословакия

1(1)

Бразилия

4

Чехословакия

3

Нидерланд

0

1/8 финал

5 маусым 1938 17:00	Швейцария 1:1 қос. (1:1, 1:1) Германия Андре Абегглен 43' Голдар Йозеф Гаухель 29'	Парк де Пренс, Париж Көрермендер: 27,000 Төреші: Джон Лангенус

5 маусым 1938 17:00	Мажарстан 6:0 (4:0) Нидерланд Үндістаны Вильмош Кохут 13' Геза Тольди 15' Дьёрдь Шароши 28', 89' Дьюла Женгеллер 35', 76' Голдар	Велодром Мюнисипаль, Реймс Көрермендер: 9,000 Төреші: Рене Конрье

5 маусым 1938 17:00	Швеция Аустрия	Стад Жерлан, Лион

5 маусым 1938 17:00	Куба 3:3 қос. (2:2, 1:1) Румыния Эктор Сокорро 44' Томас Фернандес 69' Хуан Туньяс 103' Голдар Силвиу Биндя 35' Юлиу Баратки 88' Силвиу Биндя 105'	Шапу, Тулуза Көрермендер: 7,000 Төреші: Джузеппе Скарпи

5 маусым 1938 17:00	Италия 2:1 қос. (1:1, 0:0) Норвегия Пьетро Феррарис 2' Сильвио Пиола 94' Голдар Арне Брустад 83'	Велодром, Марсель Көрермендер: 19,000 Төреші: Алоис Беранек

5 маусым 1938 17:00	Франция 3:1 (2:1) Бельгия Эмиль Венант 1' Жан Николя 16', 69' Голдар Анри Исемборгс 38'	Коломбo, Париж Көремендер: 30,000 Төреші: Ханс Вютрих

5 маусым 1938 17:00	Бразилия 6:5 (4:4, 3:1) Польша Леонидаст 18', 93', 104' Ромеу 25' Перасио 44', 71' Голдар Фредрик Шерфке 23' (пен.) Эрнест Вилимовски 53', 59', 89', 118'	Меню, Страсбур Көрермендер: 13,000 Төреші: Иван Эклинд

5 маусым 1938 18:30	Чехословакия 3:0 (0:0, 0:0) Нидерланд Йосеф Коштялек 93' Олдржих Неедлы 111' Йосеф Земан 118' Голдар	Каве Верт, Каве Верт Көрермендер: 11,000 Төреші: Люсьен Леклер

Қайта ойнау

9 маусым 1938 18:00	Швейцария 4:2 (1:2) Германия Эжен Валашек 42' Альфред Биккель 64' Андре Абегглен 75', 78' Голдар Вильгельм Ханеман 8' Эрнст Лерчер 2' (пен.)	Парк де Пренс, Париж Көрермендер: 20,000 Төреші: Иван Эклинд

9 маусым 1938 18:00	Куба 2:1 (0:1) Румыния Эктор Сокорро 51' Карлос Оливейра 53' Голдар Штефан Добаи 28'	Шапу, Тулуза Көрермендер: 8,000 Төреші: Альфред Бирлем

1/4 финал

12 маусым 1938 жыл 17:00	Швейцария 0:2 (0:1) Мажарстан Голдар Дьёрдь Шароши 40' Дьюла Женгеллер 89'	Коломбo, Париж Көрермендер: 15,000 Төреші: Ринальдо Барлассина

12 маусым 1938 жыл 17:00	Швеция 8:0 (4:0) Куба Туре Келлер 9', 80', 81' Густав Веттерстрём 32', 37', 44' Арне Нюберг 84' Харри Андерссон 90' Голдар	Виктор Буке, Лилль Көрермендер: 7,000 Төреші: Аугустин Крист

Томас Фернандес (Куба) пенальти соға алмады (42', қақпашы)

12 маусым 1938 жыл 17:00	Италия 3:1 (1:1) Франция Джино Колаусси 9' Сильвио Пиола 51', 72' Голдар Оскар Эссерер 10'	Стад дю Фор Карре, Антиб Көрермендер: 59,000 Төреші: Луи Барт

12 маусым 1938 жыл 17:00	Бразилия 1:1 қос. (1:1, 1:0) Чехословакия Леонидас 30' Голдар Олдржих Неедлы 65' (пен.)	Парк Лескюр, Бордо Көрермендер: 19,000 Төреші: Паль фон Херцка

Қайта ойнау

14 маусым 1938 жыл 18:00	Бразилия 2:1 (1:0) Чехословакия Леонидас 57' Роберто 63' Голдар Властимил Копецки 25'	Парк Лескюр, Бордо Көрермендер: 22,000 Төреші: Жорж Капдевиль

1/2 финал

16 маусым 1938 жыл 18:00	Мажарстан 2:1 (0:0) Швеция Джино Колаусси 51' Джузеппе Меацца 60'(пен.) Голдар Пелличчиари Ромеу 87'	Велодром, Марсель Көрермендер: 33,000 Төреші: Ханс Вютрих

16 маусым 1938 жыл 18:00	Италия 5:1 (3:1) Бразилия Дьюла Женгеллер 19', 39', 85' Ференц Шаш 37' Дьердь Шароши 65' Голдар Арне Нюберг 1'	Парк де Пренс, Париж Көрермендер: 20,000 Төреші: Люсьен Леклер

3-ші орын үшін

19 маусым 1938 жыл 17:00	Швеция 2:4 (2:1) Бразилия Свен Юнассон 28' Арне Нюберг 38' Голдар Пелличчиари Ромеу 44' Леонидас 63', 74' Перасио 80'	Парк Лескюр, Бордо Көрермендер: 12,000 Төреші: Джон Лангенус

Финал

19 маусым-ы 1938 жыл 17:00	Мажарстан 2:4 (1:3) Италия Пал Титкош 8' Дьердь Шароши 95' Голдар Джино Колаусси 6', 35' Сильвио Пиола 16', 82'	Коломбo, Париж Көрермендер: 45,000 Төреші: Жорж Капдевиль

Үздік сұрмергендер

7 гол Леонидас 6 гол Дьюла Женгеллер 5 гол Дьeрдь Шароши Сильвио Пиола 4 гол Джино Колаусси Эрнест Вилимовский 3 гол Перасио Пелличчиари Ромеу Туре Келлер Арне Нюберг Густав Веттерстрём Андре Абегглен

2 гол Эктор Сокорро Олдржих Неедлы Жан Николя Силвиу Биндя 1 гол Анри Исемборгс Роберто Томас Фернандес Хуан Туньяс Властимил Копецки Йосеф Коштялек Йосеф Земан Оскар Эссерер Эмиль Венант Йозеф Гаухель Вильгельм Ханеман Вильмош Кохут

1 гол Ференц Шаш Пал Титкош Геза Тольди Пьетро Феррарис Джузеппе Меацца Арне Брустад Фредрик Шерфке Юлиу Баратки Силвиу Биндя Харри Андерссон Свен Юнассон Альфред Биккель Эжен Валашек автогол Эрнст Лёрчер

Қызықты оқиғалар

Тұңғыш рет әлем чемпионы өз атағын сақтап қалды. осы жетістікті тек Бразилия құрамасы қайталай алды (1958-1962 жылдары).

Тұңғыш рет әлем чемпионы қабылдаушы ел болған жоқ.

Италия жаттықтырушысы бұл жолы әлем чемпионы атану үшін барлығы 14 ойншыны алаңға шығарды. Сөйтіп, 1930 жылы 15 ойыншы шығарып әлем чемпионы атанған Уругуай құрамасының рекорды жаңартылды. Ал италиялықтар тұңғыш алтынды алатын кезде 22 ойыншы алаңға шыққан болатын.

Виторио Поццо әлем чемпионатында жаттықтырушы ретінде 2 дүркін әлем чемпионы атанған тұңғыш, әзірге жалғыш жаттықтарушы болып саналады.

Алғашқы әрі әзірге соңғы рет әлем чемпионатының 1 ойынында 2 ойыншы покер жасады. Бразилиялық Леонидас пен поляк Вилимовски төрт-төрттен қарсыластар қақпасын дәл көздеді. Бірақ ресми статистика Леонидасты бұл ойнда тек 3 доп соқты деп санайды.

Нидерланд құрамасының ойыншысы Йон де Хардер әлем чемпионатында ойнаған ең жас ойншы деген рекорд иесі атанды. Оның чемпионатта өткізген жалғыз матчындағы жасы 18 жас, 42 күн болатын, ал оның жерлесі Петер Андерссон туғанына 34 жыл, 190 күн болғанда алаңға шығып, керісінше, ең қарт ойыншы деген рекордқа ие болды. Сөйтіп, осы әлем чемпионатында тұңғыш рет XIX-шы ғасырда туған ойыншылар қатысқан жоқ.

Франциядағы әлем чемпионатына қатысушы елдердің ішінде тек 2 құрама бірде-бір доп соға алмай кетті. Олар: Голландиялық Ост-Үндістан мен Нидерланд.

Сілтемелер

• ӘЧ-1938 ресми статистикасы (ағыл.)
• RSSSF сайтындағы ӘЧ-1938 статистикасы (ағыл.)
• ӘЧ-1938